އަމިއްލަ ހިޔާލު: ޑޮލަރު މަހުޖަނުންނާއި ދައުލަތުގެ ހަރަދު އަދި ރައްޔިތުންގެ ފަޅި

ރާއްޖެއަށް މިހާރު ދިމާވެފައިވާ ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ ހައްދުންނައްޓައި ސަރުކާރާއި ވިޔަފާރިވެރިންނާމެދު ބޮޑު ދެބަސްވުމަކަށްގޮސް ހިޔާލު ވަނީ އުޑާއި ބިމާހާ ތަފާތުވެފައެވެ. މިމައްސަލައިގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ މުއިއްޒު ވިދާޅުވަނީ އެމަނިކުފާނު ހުރީ ރައްޔިތުންގެ ފަޅީގައި ކަމަށެވެ. ނޫސްވެރިންނާއި ސިޔާސީ ވެރިންނާއި އަމިއްލަ ފަރުދުންވެސް ވަގުތުން ޑޮލަރު އިގްތިސާދުގެ ތަޖުރިބާކާރުންނަށްވެ، އެމީހަކަށް ހިތުހުރި އެއްޗެއް މީސްމީޑިއާގައި ލިޔެ ގޮވައި ނަގަނީއެވެ. ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ އަސްލު މިހާ ހިސާބަށް އައިގޮތާއި، މިކަން އަސްލު ހައްލުކުރެވޭނެގޮތާއި، ނަގަންވީ ޑޮލަރު މަހުޖަނުންގެ ފަޅިތޯ ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ހަރަދު ފަޅިތޯ ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ ފަޅިތޯ އޮޅުންބޮޅުންއަރައި ގިނަބަޔަކު ތިބީ ވާނުވާގައެވެ.

ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ މިހާ ހިސާބަށް އައީ ކިހިނެއް؟

ދިވެހިންގެ ތެރެއިން ގިނަބަޔަކީ އިގްތިސާދީ އަދި މަނިޓަރީ ސިޔާސަތަށް ލޯ ހުޅުވިފައި ތިބި ބަޔެއްނޫނެވެ. މައުލޫމާތު ނެތްތަނުގައި ގިނަބަޔަކުގެ ޝައުގުވެރިކަންވެސް މިކަހަލަ ކަންކަމަށް ހުންނަކަމަކަށް ނުފެނެއެވެ. ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ މިހާ ހިސާބަށް އައުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ދައުލަތުގެ ހަރަދު އާމްދަނީއަށްވުރެ ބޮޑުވެ، ސަރުކާރަށް ބިލިއަނުން ލިބޭހާ ޑޮލަރެއް ދައުލަތުގެ ދަރަނި ދައްކަން ބޭނުންކުރަންޖެހުމެވެ. ދައުލަތުގެ ދަރަނި މިހާރު 130 ބިލިއަން ރުފިޔާއިން މައްޗަށްގޮސްފައިވާ އިރު، ކުރިއަށް އޮތް ދެއަހަރު 2 ބިލިއަން ޑޮލަރު ދަރަނި ދައްކަން ބޭނުންވާނެކަމަށް ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ. ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ތަކެތި އިމްޕޯޓް ކުރުމަށްފަހު، ދަރަނި ދެއްކުމަށް ބޭނުންވާ ޑޮލަރު ސަރުކާރަށް މިހާރު އަހަރަކު ލިބޭ ބިލިއަނެއްހާ ޑޮލަރުން ނުލިބޭނެކަމީ ޝައްކެއްނެތި ޔަގީންވާކަމެކެވެ. އަދި ދަރަނި ނުދެއްކިއްޖެނަމަ، ރާއްޖެ ޑިފޯލްޓްވެ، ބަނގުރޫޓުވެގެންދާނެއެވެ.

advertisement

މިކަމުގެ ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭނީ ކާކު؟

ކޮންމެ ސަރުކާރަކުންވެސް ވެރިކަމަށް އަންނަނީ ދައުލަތުގެ ހަރަދުކުޑަކޮށް ޓެކްސް ނުނަގައި އާމްދަނީ އިތުރުކުރާނެކަމުގެ ވައުދާއެކުގައެވެ. ނަމަވެސް ދިމާ އިދިކޮޅަށް ސަރުކާރުގެ ހަރަދުތަށް އިންތިހާ ބޮޑުކޮށް، ޓެކްސް އިތުރަށް ނަގައި އިގްތިސޯދު ފުޅާކުރުމަށް މާގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ނުކޮށް ވެރިކަން ނިމިދަނީއެވެ. ރައީސް މައުމޫންގެ ވެރިކަން ނިމުނުއިރު 10 ބިލިއަންގައި އޮތް ދަރަނި، ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ނިމުނު އިރު 24 ބިލިއަނަށް އިތުރުވިއެވެ. އަދި ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި 60 ބިލިއަނަށް އިތުރުވެ ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަން ނިމުނުއިރު 124 ބިލިއަނަށް އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ އަހަރުވެސް އިތުރު 9 ބިލިއަންގެ ދަރަންޏާއެކު ދައުލަތުގެ ދަރަނި 133 ބިލިއަނުން މައްޗަށް ދާނެކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.

ދަރަނި އިތުރުވެގެން ދިޔައީ ކޮވިޑާހެދިތަ؟

ސުވާލެއްވެސް ނެތްގޮތުގައި ކޮވިޑު އަހަރަކީ ދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ބޮޑު އާމްދަނީ މަދު އަހަރެކެވެ. 15 ބިލިއަން އާމްދަނީއަށް ލިބުނުއިރު، ހަރަދުތަށް 28 ބިލިއަނުން މައްޗަށް ދިޔައެވެ. ނަމަވެސް ރައީސް ސޯލިހުގެ 5 އަހަރުގެ ވެރިކަމަށް ބަލާއިރު ކޮވިޑަކީ ބަހަނާއެއްކަމަށް ދެއްކޭކަށް ނެތެވެ. ފަސްއަހަރުގެ ވެރިކަމުގައި 122 ބިލިއަން އާމްދަނީއަށް ލިބިފައިވާއިރު މިއީ ރައީސް ޔާމީންގެ ފަސް އަހަރަށް ވުރެ 29 ބިލިއަން ރުފިޔާ އިތުރު އަދަދެކެވެ. ނަމަވެސް ރައީސް ސޯލިހު 178 ބިލިއަން ހަރަދުކޮށްފައިވާއިރު ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގެ ފަސްއަހަރު ހަރަދުކޮށްފައިވަނީ 112 ބިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ފުރަތަމަ އަހަރު ރެކޯޑު އަދަދަކަށް ދައުލަތުގެ ހަރަދު އިތުރުވެ 55 ބިލިއަނުން މައްޗަށް ދާނެކަމަށް އަންދާޒާކުރެވެއެވެ.

ޑޮލަރު މައްސަލައަށް އޮތް ހައްލަކީ ކޮބާ؟

ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ ދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ކުޑަކުރުމެވެ. އިހުލާސްތެރިކަމާއެކު ދައުލަތުން ވައްކަންކުރުން ހުއްޓުވައި އިސްރާފުގެ ގޮތުގައި ކުރެވޭ ހަރަދު ކުޑަކުރުމަކީ ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ހޯދުމަށްވެސް މުހިންމުކަމެކެވެ. ހަމައެކަނި ދައުލަތުގެ ދަތުރުފަތުރު ހަރަދާއި އެކިއެކި ބޭނުންތަކަށް ވެހިކަލް ގަތުމަށްވެސް މިއަހަރު 500 މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ހޭދަކޮށްފައެވެ. ބޭރު ގައުމުތަކުގައި އެއްވެސް ފައިދާއެއްނެތް އެމްބަސީތަކަށް އެތައް ސަތޭކަ މިލިއަން ރުފިޔާއެއް ހޭދަކުރާ ކުރުންވެސް ނިމުމަކަށް ގެންނާންޖެހެއެވެ. ސަރުކާރުން ދަނީ މިހާރުވެސް ހަރަދުކުޑަކުރުމުގެ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންދާކަމަށް ހާމަކުރަމުންނެވެ.

ޑޮލަރުގެ މައްސަލައިގައި ވިޔަފާރިވެރިންގެ ރޯލަކީ ކޮބާ؟

ރާއްޖޭގައި ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގެ ވިޔަފާރިތަކުން ދިވެހި ބޭންކުތަކުގައި ޑޮލަރު ނުބަހައްޓާ މައްސަލައަކީ އަބަދުވެސް އޮތް ޝަކުވާއެކެވެ. ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ފަހި މާހައުލެއް ބޭންކުތަކާއި ރެގިއުލޭޓަރީ ބޮޑީތަކުން ފަހިކޮށްގެން ޑޮލަރު ރާއްޖޭގައި ބެހެއްޓުމަށް ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމަކީ މުހިންމުކަމެކެވެ. މިއީ ގަދަބާރުން ކުރެވޭނެކަމެއް ނޫނެވެ. ޔޫއޭއީ ފަދަ ގައުމުތަކުގައި ވިޔަފާރިތަކުން ބޭންކު އެކައުންޓު ހިންގަނީ ލިބޭ ފަސޭހަތަކާއި ފައިދާތަށް ބޮޑުވެގެންނެވެ. ހަަމައެއާއެކު، ފުރަތަމަކަމަށް އިސްކަންދޭންވީ ދައުލަތަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ނުދައްކާ ވިޔަފާރިވެރިން ހަމަ މަގަށް އަޅުވައި، އެފަދަ ފައިސާތަށް ހޯދުމަށެވެ. ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ޓެކްސް ދައްކާ ފަރާތްތަކުގެ އަތުން އިތުރު އެއްޗެއް އަތުލަންވާނީ މިފަދަ ފަރާތްތަކުން ނުލިބި ހުރި ފައިސާހޯދުމަށް ފަހުއެވެ. މިހުރިހާ ކަމެއް ކުރުމަށް ފަހުވެސް، ދިވެހި ދައުލަތް ބަނގުރޫޓޫވިޔަ ނުދީ ސަލާމަތް ކުރުމަށް އޮތް ހަމައެކަނި މަގަކީ ވިޔަފާރިތަކުގެ ޑޮލަރު މާރުކުރުން ކަމަށްވާނަމަ، އެކަން ކުރަންވީއެވެ. މިކަމަށް ވިޔަފާރިވެރިންވެސް ރައްޔިތުންވެސް މަރުހަބާ ކިޔާނެކަމާމެދު ޝައްކެއް ނެތެވެ. ނަމަވެސް އެންމެ ފުރަތަމަކުރަންވީ ކަމަކީ ދައުލަތުގެ އިސްރާފުކޮޑަކޮށް ހަރަދު ކުޑަކުރުމެވެ.

“އަމިއްލަ ހިޔާލު” ކެޓަގަރީގެ ދަށުން ޝާއިއުކުރެވޭ ލިޔުންތަކުގައި ހިމެނެނީ ލިޔުން ކޮންޓްރިބިއުޓް ކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ހިޔާލެވެ. މި ލިޔުންތަކަކީ ކޮންމެހެން އެމްވީ ޕްލަސްގެ އެޑިޓޯރިއަލް ދައްކުވައިދޭ ލިޔުންތަކެއް ނޫނެވެ. އެމްވީ ޕްލަސްއަށް ލިޔުމެއް ހުށައަޅަން ބޭނުންނަމަ media@plus.mv އަށް އީމެއިލް ކުރެއްވުން އެދެމެވެ.