އަމިއްލަ ހިޔާލު: ޑޮލަރުގެ މައްސަލައަށް ބޭނުން ވަނީ ވަށައިޖެހޭ ހައްލެއް!

ރިސޯޓްތަކަށް އަންނަ ކޮންމެ ޓުއަރިސްޓެއްގެ ބޮލަށް 500 ޑޮލަރު އަދި ގެސްޓް ހައުސްތަކަށް އަންނަ ކޮންމެ ޓުއަރިސްޓެއްގެ ބޮލަށް 25 ޑޮލަރު ބޭންކްތަކުން މާރުކުރަން ލާޒިމްކޮށް މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ (އެމްއެމްއޭ) އިން ހެދި ގަވާއިދާ ދެކޮޅަށް އިންޑަސްޓްރީގެ ގިނަ ބަޔަކު ދަނީ ފާޑުކިޔަމުންނެވެ. އަދި އެ ގަވާއިދަށް އަމަލުނުކުރާނެ ކަމަށް ބައެއް ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުން ވެސް ވަނީ ސަރުކާރަށް އަންގާފައެވެ. އިންޑަސްޓްރީގެ ފަރާތްތަކުން ދެކޭ ގޮތުގައި އެމްއެމްއޭގެ މި ނިންމުމަކީ ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ދިން ލަފައަށް ބެލުމެއް ނެތި ނިންމި ނިންމުމެމެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ސަރުކާރުން އެކަމުގައި އޮތީ ދޫދޭކަށެއް ނޫނެވެ. ސުވާލަކީ ދަނޑިމާރު އަޅައިގެން ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ ހައްލު ކުރެވިދާނެއެވެ.

ޑޮލަރުގެ ބްލެކް މާކެޓް ނައްތާލަން ސަރުކާރުތަކުން މަސައްކަތްކުރާތާ އަހަރުތަކެއް ވެއްޖެއެވެ. މާ ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ހޯދިފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒުވަނީ އެމަނިކުފާނު ހުންނެވީ ރައްޔިތުންގެ ފަޅީގައި ކަމަށާއި އަދި ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރާނެ ކަމަށެވެ. އެކަން ހާސިލްކުރުމަށް މިހާތަނަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވެސް ސަރުކާރުން ފަށާފައި ވެއެވެ. ޑޮލަރު މާރުކުރުމުގައި އާންމުކޮށް ނަގައިކިޔާ ބިދޭސީން ހައްޔަރުކޮށް އެ މީހުން ޑިޕޯޓްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ސަރުކާރުން ކުރިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިއީ މި މީހުންނަކީ ހަމައެކަނި މޫނު ދައްކާލަން ތިބޭ ބައެކެވެ. ޑޮލަރުގެ ކަޅު ބާޒާރުގެ ކަޅު އަނދިރީގައި ފޮރުވިގެން ތިބީ ޑޮލަރުން އާމްދަނީ ލިބޭ ފަރާތްތަކެވެ. އެއީ ޑޮލަރުން އާމްދަނީ ލިބޭ ރިސޯޓް އޯނަރުންނެވެ. އެހެންކަމުން ދެތިން ބިދޭސީން ހައްޔަރުކޮށްގެން މިކަމަށް ހައްލެއް ނެތްކަން ސަރުކާރަށް ވެސް އެނގެއެވެ. 

advertisement

ޑޮލަރުގެ ކަޅު ބާޒާރު ނައްތާލަން ސަރުކާރުން ފެށި މަސައްކަތުގެ ދަށުން، ރިސޯޓްތަކަށް ލިބޭ އާމްދަނީން ވަކި ވަރެއް ބޭންކްތަކަށް މާރުކޮށް އަދި އާމްދަނީން ބައެއް ބޭންކްތަކުގައި ބަހައްޓާ ގޮތަށް ނިންމުމަކީ ރަނގަޅު ނިންމުމެއް ކަމަށް ދެކޭ މީހުން ގިނައެވެ. ރިސޯޓް އޯނަރުން ވެސް އެކަމާ ދެކޮޅެއް ނުހަދައެވެ. ނަމަވެސް ހިލާފެއް އޮތީ މާރުކުރަން ސަރުކާރުން ބުނާ އަދަދުގައެވެ. ވަކި އަދަދެއްގެ ބަދަލުގައި ނިސްބަތުން އެ އަދަދު ކަނޑައެޅި ނަމަ އެކަމާ މެދު ހިޔާލު ތަފާތުވާ މީހުން މަދުވާނެ ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން ދެކެއެވެ. ނަމަވެސް ނިސްބަތެއްގެ ބަދަލުގައި ވަކި އަދަދުތަކެއް ކަނޑައެޅުމުގައި ވެސް ހިކުމަތްތަކެއް ސަރުކާރުން ގެންގުޅެއެވެ. 

ރާއްޖެއިން ޑޮލަރުން ކުރާ ހޭދަތައް މަދުކުރެވޭނެ ގޮތްތަކެއް

ރާއްޖެއަކީ މުޅިންހެން އިމްޕޯޓަށް ބަރޯސާވެފައިވާ ގައުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ދައުލަތަށް ބޭރު ފައިސާ ބޭނުން ވެއެވެ. އަމިއްލަ ވިޔަފާރި ވެރިންނަށް ވެސް ޑޮލަރު ބޭނުން ވެއެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ އާންމު ރައްޔިތުން ބޭސްފަރުވާ ހޯދަން އަދިވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރަންޖެހޭތީ އެ ކަމަށް ވެސް ޑޮލަރު ބޭނުން ވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޑޮލަރުގެ ޑިމާންޑް އިންތިހާ އަށް ބޮޑެވެ. ނަމަވެސް އާންމު މީހަކަށް ބޭންކްތަކުން ޑޮލަރު ލިބޭނޭ މާ ފަހި ގޮތްތަކެއް ނެތެވެ. 

ފުރައިގެންދާ ކޮންމެ ދިވެއްސަކަށް ލިބޭނީ އެންމެ ގިނަ ވެގެން ވެސް 500 ޑޮލަރެވެ. އިލެކްޓްރޯނިކް ކާޑްތައް މެދުވެރިކޮށް ވެސް ލިބެނީ ކުޑަ މިންވަރެކެވެ. ބޭންކްތަކުން ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ވެސް ޑޮލަރެއް ނުވިއްކައެވެ. ހަމައެކަނި އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުން ވެސް ބޭންކްތަކުގެ ބޭރުން ޑޮލަރުގެ މުއާމަލާތްކުރެއެވެ. ކުރަން މަޖުބޫރުވެއެވެ. އެހެންކަމުން މި ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށްވެސް ދަތިކަމެއް ނެތި ޑޮލަރު ކަޅު ބާޒާރުން ބޭނުންވަރަކަށް ގަންނަން ލިބެން ހުރެއެވެ ނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ދައުލަތުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ރަސްމީ ރޭޓަށްވުރެ އެތައް ތަނެއް ބޮޑުކޮށެވެ. މިހާރުވެސް ޑޮލަރުގެ އަގު ހުރީ ނަވާރަ ރުފިޔާއިން މަތީގައެވެ.

ޑޮލަރުގެ މައްސަލައަށް ހައްލެއް ހޯދުމަކީ ސަރުކާރުން ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންވާ ކަމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިއީ ކުއްލިއަކަށް ހައްލުކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫންކަން ސަރުކާރަށް ވެސް އެނގެއެވެ. ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ އަށް ހައްލުކުރެވެން އޮތީ ޑޮލަރުގެ ޑިމާންޑް ވެސް ދަށް ކުރެވިގެންނެވެ. އަދި ޑޮލަރު ފަސޭހައިން ލިބޭނެ ގޮތްތަކެއް ތަނަވަސްކުރެވިގެންނެވެ. އެކަން ކުރެވެން އޮތީ ދިވެހި ބޭންކިން ނިޒާމްގެ ތެރެއިން ޑޮލަރު ލިބޭނެ ފަހި ގޮތްތަކެއް ހަމަޖެހިގެންނެވެ. ބޭންކްތަކަށް ޑޮލަރު ލިބެން އޮތީ ޓުއަރިޒަމް ދާއިރާގެ އިތުރުން ބޭރު ފައިސާ ވަންނަ އެހެން ދިމަ ދިމާ އިން އެ ފައިސާ ބޭންކްތަކަށް ޖަމާކުރެވިގެންނެވެ. 

ޑޮލަރަށް އޮތް ޑިމާންޑްގެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރަނީ މުދާ އެތެރެކުރުމަށެވެ. އެހެން ކަމުން އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުކުރެވިއްޖެ ނަމަ މި އަދަދަށް ކޮންމެ ވެސް ވަރެއްގެ ހައްލެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ދަނޑުވެރިކަން ފުޅާކުރެވިއްޖެ ނަމަ ތަރުކާރީ އާއި މޭވާގެ ބައެއް ބާވަތްތައް ބޭރުން އެތެރެކުރާ މިންވަރު ދަށްކުރެވިދާނެއެވެ. އެހެން ވެސް ގޮތްތައް ހޯދުން މުހިންމެވެ. 

ދެން އޮތީ ބޭސްފަރުވާ އަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުކުރާ މީހުންގެ އަދަދު މަދުކުރުމެވެ. އެކަން ކުރެވެން އޮތީ ރަނގަޅު ސިއްހީ ފަރުވާ

 ރާއްޖެއިން ލިބޭނެ މަގު ތަނަވަސް ވެގެންނެވެ. އިންފްރާސްޓްރަކްޗާގެ އިތުރުން މީހުން ވެސް ބިނާކުރެވިގެންނެވެ. މިއީ ވެސް ކުއްލިއަކަށް ކުރެވޭނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަމަށް އަދިވެސް އަހަރުތަކެއް ނަގާނެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގައި ޑޮލަރުން މުސާރަލިބޭ ވަޒީފާތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ދިވެހިންގެ އަދަދު އިތުރުކުރެވިއްޖެނަމަ، ބިދޭސީންގެ މުސަރާއިގެ ގޮތުގައި  ބޭރުވާ އެތަށް މިލިއަން ޑޮލަރު ބޭރުވުން މަދުކުރެވޭނެއެވެ.

ވަށާޖެހޭ ހައްލެއް ވީހާވެސް އަވަހަކަށް ބޭނުން

ތަޖުރިބާކާރުން ދެކޭ ގޮތުގައި ބޭރު ފައިސާ ނުވަތަ ޑޮލަރުގެ މައްސަލަ އަށް ގެންނަންޖެހެނީ ވަށާޖެހޭ ހައްލެކެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރުގެ ހަރަދުތަށް ކުޑަކުރުން ފެށުން މުހިންމެވެ. މިގޮތުން ބޭރުގެ އެމްބަސީތަކަށް ކޮންމެ ދައުރަކު ބިލިއަނުން ކުރެވޭ އިސްރާފު ކުޑަކުރުން މުހިންމެވެ. އަދި ސަރުކާރުގެ ދަތުރު ހަރަދުތަށް މަދުކޮށް ދައުލަތުން ވައްކަންކުރުން ނިމުމަކަށް ގެންނަންޖެހެއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ ބަޖަޓުގެ ދަރަނި އަހަރުން އަހަރަށް ކުޑަކޮށް ދަރަނި ދައްކަން ހޭދަކުރުންޖެހޭ އެތަށް ބިލިއަން ޑޮލަރެއް މަދުކުރުން މުހިންމެވެ. ހަގީގަތަކީ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގެ ޑޮލަރުން އާމްދަނީ ލިބޭ ފަރާތްތަކުން ކޮންމެވެސް މިންވަރެއް ރާއްޖޭގެ ބޭންކުތަކަށް މާރުކުރުން ލާޒިމުކުރުން އެއީ ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ނަމަވެސް ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. 

ސަރުކާރަށް އެއް އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރުމަށް ޒުވާނުންގެ މަރުކަޒުގައި ބޭއްވި ޖަލްސާގައި ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ޑޮލަރު މާރުކުރަން އެމްއެމްއޭ އިން ހަދާފައިވާ ގަވާއިދަށް ބަދަލު ނުގެންނަވާނެ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ބައެއް ލުއިތަކާއެކު ޑޮލަރުގެ ގަވާއިދު ވަނީ އަލުން އިސްލާހުކޮށް ހިޔާލަށް ހުޅުވާލާފައެވެ. 

މިގޮތުން ސިޓީ ހޮޓާތަކާއި ސަފާރީތަކުން މާރުކުރަންޖެހޭ އަދަދު ބޮލަކަށް 25 ޑޮލަރަށް ކުޑަކޮށް، 2 އަހަރުން ދަށުގެ ކުދިންނާއި ހިލޭ ތިއްބާ ޓޫރިސްޓުން އިސްތިސްނާވާގޮތަށް ގަވާއިދު ވަނީ އިސްލާހުކޮށްފައެވެ.  އޭގެ އިތުރުން އަންނަ އަހަރުން ފެށިގެން ކާޑްތަކުގެ ޑޮލަރު ލިމިޓް ވެސް 1،400 ޑޮލަރާ ހަމައަށް އިތުރުކުރައްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. އަދި ފުރާ މީހުންނަށް މިހާރު ދޫކުރާ 500 ޑޮލަރު 1،000 ޑޮލަރަށް އިތުރުކޮށްދެއްވާނެ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވިއެވެ. ބޭންކް އޮފް މޯލްޑިވްސްގައި ސަރުކާރުގެ ކޮންޓްރޯލް އޮތުމުން ރައީސް އެ ވިދާޅުވާ ކަންކަން ކުރެއްވުމަކަށް މާ ބޮޑު އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އޭގެ ކުރިން ބޭންކްތަކަށް ބޭނުންވާ ޑޮލަރު ލިބެންޖެހެއެވެ. އަދި މިކަމަށް ދިގުމުއްދަތުގައި ތަސައްލީއެއް ލިބިގެންދާނީ ވަށާޖެހޭ ހައްލެއް ހޯދިގެންނެވެ.