ތާރީހުގެ ތެރެއިން: ލޯބިވެރިޔާއަށް ރަސްކަން ހޯދައިދޭން ބުރަކިރަނިން އޭނާގެ ކޮއްކޮ މަރާލި ގޮތް
28 މާޗް 2023 - 13:49
ބުރަކި ރަނިންނަކީ ދިވެހި ރަސްކަމުގެ ތަޚުތަށް ދައުވާ ކޮށް, ރަނިކަން ހޯދަން ކުރި މަސައްކަތް ނާކާމިޔާބުވުމުން އެނާގެ ކޮއްކޮ އަލްއުސްތާން އަލީ (އޭރު ރަސްކަން ކުރަމުން އައި ރަސްގެފާނު) މަރާލައި, އޭނާގެ ފިރިމީހާއަށް ރަސްކަން ހޯދައިދިން އަންހެނެއްކަމަށް ތާރީހީ ވާހަކަތަކުގައި ވެއެވެ.
ބުރަކި ރަނިންގެ ލޯބިވެރިޔާއަކީ ކަޅު މުޙައްމަދެވެ. މި ދެމީހުން ކައިވެންޏަށް ތައްޔާރުވެފައިވަނިކޮށް ކަޅު މުޙައްމަދުގެ މަންމަ މިކައިވެންޏާ ދެކޮޅުހެދިއެވެ. ބުރަކި ރަނިންގެ ކޮއްކޮ އަލްއުސްތާން އަލީ ހެދިގޮތަކީ އެހިސާބުން ކަޅު މުޙައްމަދު ހުވަދު އަތޮޅު ވާދޫއަށް ފޮނުވާލީއެވެ. އެހިސާބުން ބުރަކި ރަނިން އޭނާގެ ކޮއްކޮ ދެކެ އަންނަ ރުޅި ގަދަވެ ހަސްދަވެރިކަން އިތުރަށް ބޮޑުވިއެވެ. އަދި ކޮންމެ ގޮތެއް ހަދާފައިނަމަވެސް ލޯބިވެރިޔާ ކަޅު މުހައްމަދު މާލެ ގެނައުމަށް ނިންމިއެވެ.
ބުރަކި ރަނިން ވަރުގަދަ ހީލަތްތެރި ރޭވުމެއް ރާވާލިއެވެ. އޭނާގެ ކޮއްކޮ އަދި ރަސްގެފާނު އަލްއުސްތާނު އަލީ ގާތުގައި ބުނެފިއެވެ. ކޮއްކޯއެވެ. ދައްތައަށް ނަދުރެއް ބުނެވިއްޖެއެވެ. އެނަދުރު ފުއްދޭނެގޮތެއް ދޭށެވެ. އެނަދުރަކީ ހުވަދޫ އަތޮޅު ވާދޫ މިސްކިތުގައި 3 ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމެވެ. ނަދުރު ފުއްދުމަށް ދައްތަ ދާން މިޖެހެނީ ދައްތަގެ ލޯބިވެރިޔާ ކަޅު މުހައްމަދު ހުރި ރަށް, ވާދޫ އަށެވެ.
ބުރެކިރަނިންގެ މިއެދުމަށް އިޖާބަދީ އޭނާގެ ކޮއްކޮ އަލްއުސްތާނު އަލީ މިކަމަށް ހުއްދަ ދީފިއެވެ. ހުއްދަ ދިނީ އާއިލާ އަށް ވަރަށް ވަފާތެރި ޒަމާންވީ ނޯކިރީ އެއް ކަމަށް ވާ ގާފަރު ކަޅު އިބްރާހީމު އާއި އެކު ވާދޫ އަށް ގޮސް މި ނަދުރު ފުއްދުމަށެވެ.
The story of "Buraki Rani" in the footnote on H.C.P.Bells Monograph. pic.twitter.com/KH4TprZlji— Dhivehi Archives by Naajih Didi (@NaajihDidi) June 15, 2018
ވާދޫއަށް ދިޔުމުގެ ބަދަލުގައި ކަޅު އިބްރާހީމު ހައްލާލައިގެން ބުރަކި ރަނިން ދިޔައީ އަސޭކަރައަށެވެ. އަސޭކަރައިން ދެން ދިޔައީ ގޯވާއަށެވެ. އޭރު ގޯވާގައި އޮތީ ޕޯޗްގީޒުން ބާރެވެ. ޕޯޗްގީޒުންނާ ބައްދަލުކޮށް އެ މީހުންގެ ހަތިޔާރުއެޅި ނަވެއްގައި ރާއްޖެ އާދެވޭނެ އިންތިޒާމު ބުރަކި ރަނިން ހަމަޖެއްސިއެވެ. ވަރުގަދަ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުންނެވެ. އެ އެއްބަސްވުމަކީ ދިވެހި ރަސްކަމުގެ ބާރުތައް އެ ކަމަނާއަށް ލިބިވަޑައިގަތުމުން ރާއްޖެއިން ލިބޭ އާމުދަނީން ބައެއް ޕޯޗްގީޒުންގެ ވައިސްރޯއީއަށް ފޮނުވުމެވެ. އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް ހަތިޔާރު ލާފައިވާ ނަވެއްގައި ޕޯޗުގީޒުން ބުރަކި ރަނިން ރާއްޖެ ފޮނުވިއެވެ. ބުރަކި ރަނިން އޭނާގެ ނޯކިރު ގޮވައިގެން ދިޔައީ ގާފަރަށެވެ. އެއީ ނޯކިރު ކަޅު އިބްރާހީމުގެ ރަށެވެ.
ގާފަރަށް ގޮސް އޭނާ ފެށީ ކޮއްކޮ މަރާލާނެ ގޮތެކެވެ. މިކަމުގައި އޭނާ އެންމެ އިތުބާރުކުރީ ނޯކިރު އިބްރާހީމަށެވެ. ހުށަހެޅި އަގަކީ ނޯކިރު އިބްރާހިމު ބޭނުންވާ ދައުލަތުގެ މަތީ މަގާމެއް ދިނުމެވެ. ބުރަކި ރަނިންގެ ވައުދުވީ އޭނާއަށް ފާށަނާކިލެގެކަން ދިނުމަށެވެ.
ބުރަކި ރަނިންގެ އެދުމުގެ މަތިން ނޯކިރު އިބްރާހީމު މިކަން ރާވާ އިންތިޒާމު ކުރިއެވެ. ރަސްގެފާނު އަވަހާރަކޮށްލެވޭނެ އެންމެ ފަސޭހަ ކުރު މަގު އޭނާ ހޯދިއެވެ. އެ ގޮތަކީ ރަސްގެފާނުގެ އަމިއްލަ ކަނޑިކޮޅުން ރަސްގެފާނު މަރާލުމެވެ. އޭރު ރަސްގެފާނުގެ ކަނޑިކޮޅު ހިފާ މީހަކީ އޭނާގެ ދޮން ބައްޕަ ހުޅުދެލީ ޔޫސުފެވެ. ރަސްގެފާނުގެ ހަށިކޮޅަށް ކަޑި އަމުނާލީ އޭނާއެވެ. އޭރު ފަހަތުގައި ނޯކިރު އިބްރާހިމު ހުރިއެވެ.
ރަދުން އަވަހާވީއެވެ. ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގެ ހައްގުވެރިއަކަށް ހުރީ ބުރަކި ރަނިންއެވެ. އޭނާ ރަސްކަމުގެ ތަހުތައް އިސްވެވަޑައިގެން ފުރަތަމަ ވެސް ސިއްކަޖައްސަވައި ނެރުއްވި އަމުރަކީ ކޮއްކޯފުޅުގެ ރަސްކަމުގައި ހުވަދު އަތޮޅު ވާދޫއަށް ފޮނުވާލައްވާފައި ހުންނެވި އެ ކަމަނާގެ ލޯބިވެރިޔާ ކަޅު މުޙައްމަދު މާލެގެންނެވުމުގެ އަމުރުފުޅެވެ.
ކަޅު މުޙައްމަދު މާލެ ގެނެސް ބުރަކި ރަނިން އޭނާ އާއި ކައިވެނި ކުރިއެވެ. އަދި ލޯބިވާ ފިރިކަލުންނާ ރަސްކަން ހަވާލުކުރައްވައި ތަޚުތުން ފައިބާ ވަޑައިގެންފިއެވެ. މި ދެ ކަނބަލުންނަށް އަންހެން ބޭފުޅަކު ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެއީ ޢަލީ ރަސްގެފާނު ޝަހީދުވެވަޑައިގެންނެވިއިރު އިންނެވި އަނބިކަނބަލުން ކަނބާ ޢައިޝާއެވެ. ބޮޑުތަކުރުފާނު ދެވަނައަށް ކައިވެނި ބައްލަވައިގެންނެވި ސިއްތިމާވާ ރަނިކިލެގެފާނުގެ މަންމާފުޅެވެ.
ކަޅު މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނަށް ރަސްކަމުގެ ބާރުތައް ލިބިވަޑައިގެންނެވުމުން އޭނާއަށް ވެރިކަން ހޯދައިދިން އޭނާގެ އަނބިމީހާ (ބުރަކި ރަނިން) ތިލަދުންމައްޗަށް ފޮނުވާލިއެވެ. އަދި ސީރާޒީ ފާތިމާ ކަމަނާއާ ކައިވެނި ކުރިއެވެ. ކަޅު މުހައްމަދު ތިން ފަހަރެއްގެ މަތިން ރާއްޖޭގެ ރަސްކަން ކުރެއްވިއެވެ.