ރިޕޯޓް: އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓް، ފަރުތަކަށް ގެއްލުން ދިނުމުގައި ދިގު ތާރީހެއް!

ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ކޮންސްޓްރަކްޝަން އިންޑަސްޓްރީގައި ވަރަށް ގަދަ އަށް ފައި ހިއްޕާލައި މިހާރު ވެސް އެ ދާއިރާގައި ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުން އަންނަ އެއް ކުންފުންޏަކީ އިންޑިއާގެ މޯހަން މުތާ އެކްސްޕޯޓް (އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓް) އެވެ.

އެ ސަރުކާރެކޭ އެއްގޮތަށް މި ސަރުކާރުގައި ވެސް އެ ކުންފުންޏަކީ ނުފޫޒު ގަދަ ނަމެކެވެ. ބައެއް ފަރާތްތަކުން ދެކޭ ގޮތުގައި އެއީ “އަންޓަޗަބްލް” ކުންފުންޏެކެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް ބުނާ ނަމަ އަތް ނުލެވޭނެ ކުންފުންޏެކެވެ. ހާއްސަކޮށް މި ސަރުކާރާއި އިންޑިއާއާ ދެމެދު ގާއިމުވެފައި އޮތް ގާތް ގުޅުމާ އެކު އެ ޔަގީންކަން އިތުރަށް ބޮޑުވެގެން ގޮސްފައި ވެއެވެ. މަންޒަރުތަކުން ފެންނަނީ ވެސް އެހެންނެވެ. 

advertisement

ފަރުތަކަށް ގެއްލުން ދިނުމުގައި އެ ކުންފުނީގެ ދިގު ތާރީހް

އިންޑިއާގެ ވަރުގަދަ އާއިލާއެއް ކަމަށްވާ މުރާ އާއިލާ އަށް  ނިސްބަތްވާ އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ ނަން އެންމެ ބޮޑަށް މީޑިއާތަކަށް ތިލަވަނީ ރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުންތަކާ ގުޅިގެންނެވެ. ފަރުތަކަށް ގެއްލުން ދިނުމުގައި އެ ކުންފުނީގެ ދިގު ތާރީހެއް އެބަ އޮތެވެ. 

އެ ގޮތުން 2015 ވަނަ އަހަރުގެ އެ ކުންފުންޏަށް ނިސްބަތްވާ ދެ އުޅަނދެއް ކ. ފުށިދިއްގަރު ފަރަށް އެރިއެވެ. އެ ކުންފުނީގެ “މުތާ ގްރޭސް” ނަމަކަށް ކިޔާ ބާޖަކާއި “މުތާ ރޯޔަލް” ނަމަކަށް ކިޔާ ޓަގް ބޯޓު އެ ފަރަށް އެރުމުގެ ސަބަބުން ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބިފައި ވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާ އޮތް އެންވަޔަރަންމަންޓް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީ (އީޕީއޭ) އިން ކުރި ދިރާސާތަކަށް ފަހު ބުނެފައި ވަނީ ފުށިދިއްގަރު ފަރުގެ 4،370 އަކަމީޓަރަށް ގެއްލުން ލިބުނު ކަމަށެވެ. 

އޭގެ ޖޫރިމަނާއެއްގެ ގޮތުގައި 110 މިލިއަން ރުފިޔާ ދެއްކުމަށް އެ ކުންފުންޏަށް އެންގިއެވެ. އަދި ފަހުން އެ އަދަދު 100 މިލިއަނަށް ކުޑަކުރި ނަމަވެސް ތަފާތު ބަހަނާ ދައްކައި އެ ކުންފުނިން އެ ފައިސާ ދައްކާފައެއް ނުވެއެވެ. އޭގެ އަށް އަހަރު ފަހުން މި އަހަރުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ވަނީ އެ ފައިސާ ހޯދަން ކޯޓުގައި ދައުވާކުރުމަށް ފޮނުވިކަން ހާމަކޮށްފައެވެ. 

އޭގެ ކުރިން 2014 ވަނަ އަހަރު ވެސް އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ ބޯޓެއް ތިލަފުށީ ފަރަށް އެރިއެވެ. އެފަހަރު ވެސް 22 މިލިއަނުން ޖޫރިމަނާކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ތަފާތު އެކި މަޝްވަރާތަކަށް ފަހު އެ އަދަދު 2.8 މިލިއަން ރުފިޔާ އަށް ކުޑަކުރިއެވެ. އެ ފައިސާ ވެސް ދެއްކި ކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. 

އެ ޖޫރިމަނާތައް އެގޮތުގައި އޮއްވައި މި އަހަރުގެ މޭމަހުގެ ތެރޭގައި ވެސް އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ ޓަގް ބޯޓެއް ހއ. ދިއްދޫ ފަރަށް އެރިއެވެ. ދިއްދު އަށް ބޮޑުހިލަ ހިފައިގެން ދިޔަ “މުތާ ޕްރިންސަސް” ޓަގު ބޯޓާއި ބާޖު ދިއްދޫ ފަރަށް އެރުމުގެ ސަބަބުން ލިބުނީ ކިހާވަރެއްގެ ގެއްލުމެއް ކަމާއި އެކަމާ ގުޅިގެން އެ ކުންފުނި ޖޫރިމަނާކުރި އަދަދެއް އީޕީއޭ އިން އަދި ހާމަކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ. މިދިޔަ މަހުގެ ތެރޭގައި އީޕީއޭ އިން ބުނެފައި ވަނީ ރިޕޯޓް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ. 

މި ހުރިހާ ޖޫރިމަނާއެއް އެގޮތުގައި ހުއްޓައި މި ހަފުތާގައި އަނެއްކާ ވެސް މި ވަނީ އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓާ ގުޅޭ ހަދިސާއެއް ހިނގާފައެވެ. ފުވައްމުލަކުގެ ގިރަމުންދާ ސަރަހައްދުގައި ތޮށިލުމަށް ހިލަވެލި ހިފައިގެން ގޮސް އުޅުނު ބާޖެއް ހުކުރު ދުވަހު ވަނީ ފަރަށް އަރާފައެވެ. ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން އެކަން ތަހުގީގުކުރުމަށް ނުގޮސް އުޅެނިކޮށް އެ ބާޖާއި ޓަގް ބޯޓު ވަނީ ފުރައިގެން ގޮސްގައެވެ.

ފަރަށް އެރި ކަމުގެ ރިޕޯޓާއި ފޮޓޯތައް ސޯޝަލް މީޑިއާގައި އާންމުވި ނަމަވެސް ވެރިފަރާތުން އެކަމަށް އިންކާރުކޮށްފައިވާ ކަމަށް ވެއެވެ. ފުވައްމުލަކުގެ ގިރާ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މަސައްކަތްކުރަނީ ހޯގާޑް ކުންފުނިން ކަމަށް ވިޔަސް ފަރަށް އެރީ އެ މަސައްކަތަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު ހިފައިގެން ދިޔަ އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ އުޅަނދެވެ. 

އީޕީއޭގެ ޑިރެކްޓަރ ޖެނެރަލް އިބްރާހީމް ނައީމް ބައެއް މީޑިއާތަކަށް މައުލޫމާތު ދެއްވި ގޮތުގައި އެ އުޅަނދު ފުރައިގެން ދިޔައީ ފަރަށް ނާރާ ކަމަށް ބުނެ ދޮގު މައުލޫމާތު ދީފައެވެ. އަދި މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމުގެ ކުރިން ބޯޓު ފުރައިގެން ދިއުމާ ގުޅިގެން ފުލުހުންނަށް ވެސް މައްސަލަ ހުށަހަޅާނެ ކަމަށް އީޕީއޭ އިން މައުލޫމާތު ދީފައި ވެއެވެ. 

މީޑިއާގައި ފާޑުކިޔުންތައް

ރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަ ގެއްލުންދޭ މައްސަލާގައި އީޕީއޭ އިން ވަނީ އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓާ މެދު ވަރަށް ބޮޑަށް ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފައެވެ. އެ ގޮތުން އެ ކުންފުނިން “ރާއްޖޭގެ ފަޅުތަކަށް ހަދަނީ ހަދާނެ އެއްޗެއް” ކަމަށް ދޭހަވާ މޭރުމަކުން އީޕީއޭގެ ޑިރެކްޓަރު ވަނީ މީޑިއާގައި ފާޑުވިދާޅުވެފައެވެ. އަދި ފަރުތަކަށް ގެއްލުން ދިނުމުގައި ދިގު ތާރީއެއް އޮތް ނަމަވެސް އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ ފަރާތުން މިހާތަނަށް ލޯލާރި ވެސް ސަރުކާރަށް ނުލިބޭ ކަމަށް ވެއެވެ. 

 ބޮޑު އަދަދުތަކުން ޖޫރިމަނާކުރި ނަމަވެސް ފައިސާ ލިބިފައިވޭތަ؟

ރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަށް ގެއްލުން ދޭ ކުންފުނިތައް ބޮޑު އަދަދުތަކުން ޖޫރިމަނާކުރި ނަމަވެސް މިހާތަނަށް ފައިސާ ލިބިފައި ވަނީ މަދުފަހަރަކުއެވެ. އެ ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ހާދިސާއަކީ 2021 ވަނަ އަހަރު ގްރީސްގެ ބަލްކް ކެރިއާއެއް ކ. ރަސްފަރީ ފަރަށް އެރުމެވެ. އެ ފަހަރު ބޯޓު ފުރިޔަ ނުދީ ހިފަހައްޓައި 10 މިލިއަން ޑޮލަރު (153 މިލިއަން ރުފިޔާ) އިން އެ ބޯޓު ޖޫރިމަނާކުރިއެވެ. އެ އަހަރުގެ އޯގަސްޓް މަހު ހިނގި އެ ހާދިސާއަށް ފަހު ބޯޓު ރާއްޖެއިން ދޫކޮށްލީ ޑިސެމްބަރު މަހު އެ ފައިސާ ދެއްކުމުންނެވެ. 

ފަރަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ ހާދިސާތަކާ ގުޅިގެން މިހާތަނަށް ގިނަ ބަޔަކު ޖޫރިމަނާކުރި ނަމަވެސް ފައިސާ ލިބިފައި ވަނީ މަދު ފަހަރަކުއެވެ. އިންޑިއާގެ އެހެން ކުންފުންޏެއް ކަމަށްވާ އެފްކޮން ވެސް ވަނީ ފަރަށް ގެއްލުން ދިނުމާ ގުޅިގެން ބޮޑު އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާކޮށްފައެވެ. މާލެ އާއި ތިމަފަޅު ގުޅުވާލުމަށް ބްރިޖް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދާ އެފްކޮން ޖޫރިމަނާކުރީ ބްރިޖުގެ ޖިއޯ ޓެކްނިކަލް ސާވޭއަށް ބޭނުންކުރާ ޕްލެޓްފޯމެއް މިދިޔަ އަހަރުގެ އޯގަސްޓް 16 ވަނަ ދުވަހު ވިލިމާލެ ފަރަށް އަރައި 12 ދުވަސް ވަންދެން އެ ޕްލެޓްފޯމް ނުނެގި ދިއުމުގެ ސަބަބުން ލިބުނު ގެއްލުންތަކާ ގުޅިގެންނެވެ. 

އެ ކުންފުނިން 69.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ދެއްކުމަށް އީޕީއޭ އިން އަންގާފައި ވެއެވެ. އެ ޖޫރިމަނާ މައާފްކޮށްދިނުމަށް މިނިސްޓަރުގެ ކިބައިން އެދިފައިވީ ނަމަވެސް އެފަދަ ވިސްނުންފުޅެއް ނުގެންގުޅުއްވާ ކަމަށް އެންވަޔަރަންމަންޓް މިނިސްޓަރު އާއިޝަތު ޝައުނާ މީގެ ކުރިން ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ ޖޫރިމަނާ ވެސް ދެއްކިކަން މީހާތަނަށް ހާމަކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން މިނިސްޓަރު ޝައުނާ ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ފަރަށް އެރުމުގެ 40 މައްސަލައެއްގައި 600 މިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ ރުފިޔާ އިން ޖޫރިމަނާކޮށްފައިވީ ނަމަވެސް މިހާތަނަށް ލިބިފައި ވަނީ އޭގެ ތިން ބައި ކުޅަ އެއްބައި ކަމަށެވެ. މާނައަކީ ނުލިބޭ ބައި ބޮޑު ކަމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ސުވާލަކީ އެހާ ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ހޯދުމަށް ސަރުކާރުން ވެސް ކުރީ ކޮން ކަމެއް ހެއްޔެވެ؟

އީޕީއޭ އިން ބުނެފައި ވަނީ ބައެއް މައްސަލަތަކުގައި ފައިސާ ހޯދުމަށް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމަށް ޕްރޮސެކިއުޓާ ޖެނެރަލް އޮފީހަށް ފޮނުވާފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކޯޓުތަކުގެ މަރުހަލާގައި މި މައްސަލަތައް އޮތް ކަމެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ގިނަ މައްސަލަތަކެއްގައި އެއް ކުންފުންޏެއްގެ އުޅަނދުފަހަރު ހިމެނުނު ނަމަވެސް ކަމާ ބެހޭ އިދާރާތަކަށް ފިޔަވަޅު ނޭޅެނީ ކީއްވެތޯ ގިނަ ބަޔަކު ސުވާލު އުފައްދައެވެ. ހާއްސަކޮށް ގިނަ ފަހަރުތަކެއްގެ މަތިން އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓް ޖޫރިމަނާކުރި ނަމަވެސް ފައިސާ ދައްކާފައި ނުވާ އިރު އެ ކުންފުންޏާ މެދު އެޅޭ ފިޔަވަޅެއް ނެތްކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. 

ފައިސާ ނުދައްކަނީސް ފުރިޔަ ނުދީ ގްރީސްގެ ބަލްކް ކެރިއާ ހިފެހެއްޓި ގޮތަށް އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓްގެ އުޅަނދުފަހަރު ނުހިފޭއްޓެނީ ކީއްވެގެންބާއެވެ؟ އަދި އެ ކުންފުނީގެ ރާއްޖޭގެ އެޖެންޓްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ “މެއިންލޭންޑް ޝިޕިން” ޒިންމާދާރުނުކުރެވެނީ ކީއްވެބާއެވެ؟ ރާއްޖޭގައި ގިނަ މަޝްރޫއުތަކެއްގައި އެމްއެމް އެކްސްޕޯޓް ހަރަކާތްތެރިވާ އިރު ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ނުހޯދެންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟