މާލެ ސަރަހައްދުގެ “ހައުސިން ބަބްލް” ފަޅައިގެން ދަނީ!

ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ބޮޑު ބައެއް މާލެ ސަރަހައްދުގައި ދިރިއުޅެންޖެހިފައިވުމުގެ ސަބަބުން މި ސަރަހައްދުގައި ބޯހިޔާވަހިކަމަށް އޮތް ޑިމާންޑް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ފާއިތުވި ފަސް ވަރަކަށް އަހަރު ބެލި ނަމަވެސް މި ޑިމާންޑް ދިޔައީ އިތުރުވަމުންނެވެ. މާލެ ސަރަހައްދުގެ ކުލިތައް މި އަހަރުގެ މާޗް މަހާ ހަމައަށް ވެސް އައީ އުފުލެމުންނެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ރެއަލް އެސްޓޭޓް ވިޔަފާރި ވެސް އައީ ފުޅާވަމުންނެވެ. އާ ކުންފުނިތައް އައިސް ބޮޑެތި އިންވެސްޓްތަކެއް ކޮށް ގިނަ އިމާރާތްތަކެއް ބުރިބުރި އަށް ހިއްލަމުން އެބަ އާދެއެވެ. ނަމަވެސް ކޮވިޑް-19ގެ ހާލަތާ އެކު ރެއަލް އެސްޓޭޓް ނުވަތަ ގެދޮރު ކުއްޔަށް ދިނުމާއި ވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރި އަށް ވެސް ވަނީ ހީނަރުކަން ކުރިމަތިވެފައެވެ. 

ކޮވިޑްގެ ސަބަބުން މުޅި އިގްތިސާދަށް ވަނީ އަސަރުކޮށްފައެވެ. އެތައް ބައެއްގެ ވަޒީފާތައް ގެއްލި އަތްމަތިވަނީ ދަތިވެފައެވެ. ގިނަ ބަޔަކު މާލޭގައި ކުއްޔަށް އުޅުނު ތަންތަން ދޫކޮށް ރަށްރަށަށް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. އަލަށް މާލެ ބަދަލުވާ މީހުންގެ އަދަދު މަދުވެއްޖެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ތަންތަނުގެ ކުލިތައް ކުޑަކުރަން ވަނީ މަޖުބޫރުވެފައެވެ. ކުލި ބޮޑުވެގެން ތަން ހުސްވެއްޖެ ނަމަ އެ ތަން ހިފާނެ ބަޔަކު ހޯދުން ދަތިވުމާއި ބަޔަކު ނުލިބި ގިނަ ދުވަސް ވެދާނެ ކަމުގެ ބިރަށް ކުލިތައް ކުޑަކުރުމާއި ކޮންޓްރޯލް ވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓިފައި އޮންނަތާ ދުވަސްތަކެއް ވެއްޖެއެވެ. ގިނަ ތަންތަނުގެ ކުލި އަހަރު ނިމެންދެން ކުޑަކޮށްފައިވާ އިރު އަލަށް ކުއްޔަށް ދޭ ތަންތަނުގެ ގިނަ ތަންތަނުގެ ކުލި ވެސް ކަނޑައަޅާފައި ވަނީ ޑިސެމްބަރުގެ ނިޔަލަށް ވަކި ކުއްޔެއް އަދި އަންނަ އަހަރު ބޮޑު ކުލި ނަގާ ގޮތަށެވެ. 

advertisement

މާކެޓް ރޭޓަށް ބަލާއިރު މި އަހަރު ފެށުނު އިރު 12،000 އިން މައްޗަށް އެރި އެއް ކޮޓަރީގެ ކުލި މިހާރު ވަނީ 10،000ރ. އިން ތިރި އަށް ވެއްޓިފައެވެ. ދެ ކޮޓަރީގެ އެޕާޓްމަންޓްތައް ފެބްރުއަރީ މަހާ ހަމައަށް އައި އިރު 18،000ރ. އާއި 20،000ރ. އަށް އުފުލިގެން ދިޔަ ނަމަވެސް މިހާރު 15،000 ދަށުން ވެސް ރަނގަޅު ފެންވަރުގެ އެޕާޓްމަންޓްތައް ލިބެއެވެ. އަހަރު ފެށުނު އިރު 21،000ރ. އިން 30،000ރއާ ދެމެދުގެ އަގުތަކަށް އުފުލިގެން ދިޔަ ތިން ކޮޓަރީގެ އެޕާޓްމަންޓްތައް ވެސް މިހާރު 20،000-25،000ރ. އާ ދެމެދުގައި ވަނީ ހިފެހެއްޓިފައެވެ.

ކޮވިޑްއާ ޖެހެންދެން ރެއަލް އެސްޓޭޓްގެ ވިޔަފާރި އައީ ވަރަށް ހަލުވިކަމާ އެކު ކުރިއަރަމުންނެވެ. އެތައް ބަޔަކު އިންވެސްޓްކޮށް ގޯތި ގެދޮރު އައީ ހަދަމުންނެވެ. ކުލީގެ ވިޔަފާރިއަށް އަމާޒުކޮށް އެތައް ބަޔަކު ދިޔައީ ބޭންކްތަކުން ލޯނު ނަގައިގެން ގެތައް ހަދަމުންނެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ތަންތަން މިހާރު ނިމި މާކެޓަށް އަންނަން ފަށާފައިވާ އިރު އަންނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވެސް ގިނަ ތަންތައް މާކެޓަށް ހުޅުވިގެންދާނެއެވެ. އޭގެ އިތުރުން ސަރުކާރާއި ކުންފުނިތަކުން ތަރައްގީކުރަމުން އަންނަ ފްލެޓްތަކާއި އިމާރާތްތައް ވެސް އަންނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ނިމޭނެ އެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު އެއް މަޝްރޫއަކީ މިދިޔަ ސަރުކާރުގައި ފެށި ހިޔާ މަޝްރޫގެ ދަށުން ހަދާ 7،000 ވަރަކަށް ފްލެޓާއި އެ މަޝްރޫއުގެ ދަށުން ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތަކާ ހަވާލުކޮށްގެން އަޅަމުން އަންނަ 3،000 އެއްހާ ފްލެޓެވެ. މީގެ އިތުރުން ނުނިމި ދިގުލައިގެން ގޮސްފައިވާ ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ފްލެޓްތައް ވެސް އަންނަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ނިމޭނެ ކަމަށް ވަނީ ލަފާކޮށްފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ހުޅުމާލޭގައި އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކުން އިމާރާތްކުރަމުން އަންނަ ގިނަ ފްލެޓްތަކެއް ވެސް އަންނަ އަހަރު ނިމޭނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މިހާރު ވެސް އެފަދަ ގިނަ ތަންތަން ވިކި ހުސްވެފައި ވުމުން އެތަންތަނަށް ވަންނަން ބޭނުންވެފައި ތިބި އެތައް ބަޔަކު ކުއްޔަށް އެބަ އުޅެއެވެ. 

އިމާރާތްކުރުމުގެ ދާއިރާގެ މާހިރުން އަންދާޒާކުރާ ގޮތުގައި ކޮވިޑްއާ ހަމައަށް ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައި އޮތީ “ހައުސިން ބަބްލް”އެކެވެ. ރެއަލް އެސްޓޭޓްގެ ވިޔަފާރީގެ ޑިމާންޑް ބޮޑުވެގެން ގޮސް އެތައް ބަޔަކު އެ ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ވަނުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އުފެދުނު މި “ހައުސިން ބަބްލް” އަންނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި “ފަޅައިގެން” ދާނެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މުޅި މާކެޓް ކްރޭޝް ވެގެން ދިއުމުގެ ބިރު ބޮޑުވެ. ބެލެވޭ ގޮތުގައި އަންނަ އަހަރު އެކަނި ވެސް 11،000 އާއި 15،000 ދެމެދުގެ ފްލެޓް އަދި އެޕާޓްމަންޓް މާކެޓަށް ނުކުންނާނެއެވެ. މާނައަކީ މާލެ ސަރަހައްދުގައި އެއްފަހަރާ ކަހަލަ ގޮތަކަށް 15 ވަރަކަށް ހާސް އާއިލާ މިހާރު ދިރިއުޅޭ ތަން ދޫކޮށްލާނެ ކަމެވެ. މި ހުރިހާ ތަނެއް ފިލްކުރާ ވަރަށް މާލެ ސަރަހައްދަށް އަލަށް އެންމެ ގިނަ ވެގެން ވެސް ބަދަލުވާނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ ފަސް ވަރަކަށް ހާސް މީހުންނެވެ. ހާއްސަކޮށް ކޮވިޑްގެ ދަތިކަމާ ހުރެ އަދި އިގްތިސާދީ ހީނަރުކަމުން އަރައިނުގަނެވޭތީ އަންނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި މިހާ ވަރަށް ވެސް މީހުން މާލެ ސަރަހައްދަށް އަލަށް ބަދަލުނުވާނެ ކަމަށް ބައެއް މާހިރުން އަންދާޒާކުރެއެވެ. އެހެން ކަމަށްވާ ނަމަ ބޮޑެތި ލޯނުތައް ނަގައިގެން ހަދާފައިވާ އިމާރާތްކަށް ވަންނާނެ މީހުން ނުތިބޭނެއެވެ، ނަތީޖާއަކަށް ވާނީ ކުލިތައް އިންތިހާ އަށް ކުޑަކުރުމެވެ. ލޯނުތައް ދެއްކުމަށް ކިރިޔާ ބޭނުންވާ ވަރަށް އެ އަދަދު ދަށް ކުރަން މަޖުބޫރު ވާނެއެވެ. އެއީ އެއްބަޔަކަށް ރަނގަޅު ގޮތެވެ. އިމާރާތްއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެން އުޅޭ އެތައް އާއިލާއަކަށް އޭގެ ފައިދާ ކުރާނެއެވެ. ނަމަވެސް ހަމަ އެއާ އެކުއެކީގައި އެ ވިޔަފާރީން ކައިބޮއި އުޅޭ އެތައް ބަޔަކަށް އަންދާޒާކުރަން ދަތި ގެއްލުންތަކެއް ވެސް ކުރިމަތިވުމުގެ ފުރުސަތު އެބަ އޮތެވެ. 

މާކެޓް އަންދާޒާކުރާ ފަރާތްތަކުން ދެކޭ ގޮތުގައި ކޮވިޑް އައުމާ ހަމައަށް އުފެދެމުން އައި “ހައުސިން ބަބްލް” ފަޅައިގެން ދިއުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. މާކެޓްގެ އަސްލު ހާލަތު އެނގޭނީ އާ އިމާރާތްތައް ވުޖޫދަށް އައިސް މާލެ ސަރަހައްދުގެ އާބާދީ ހަމައަކަށް އެޅުމުންނެވެ. އޭރުން މާކެޓަށް ހަމަޖެހުމެއް އަންނާނެއެވެ މިހާ ހިސާބަށް އުފުލެމުން އައި ޑިމާންޑް ހަމައަކަށް އެޅެން އޮތީ އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ސަޕްލައިކުރެވިގެންނެވެ. އެކަން މި އަންނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ފެންނާނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަދި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހައުސިންގެ އާ މަޝްރޫއުތައް އަންނަ އަހަރު ފަށާނެ ކަމަށް ބެލެވޭއިރު މާލެ ސަރަހައްދަށް އޮތް ޑިމާންޑާ އެއްވަރަށް މި ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ފްލެޓް ނުވަތަ ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދީ ނިމޭނެ ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. ސަރުކާރުން އަންދާޒާކޮށްފައިވާ ގޮތުން ނަމަ މި ސަރަހައްދަށް މި ވަގުތަށް ބޭނުން ވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް 20،000 ފްލެޓް ނުވަތަ ހައުސިން ޔުނިޓެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 15 ވަރަކަށް ހާސް ފްލެޓް އަންނަ އަހަރު މާކެޓަށް ނުކުންނަ އިރު ބާކީ ފަސް ވަރަކަށް ހާސް ދެތިން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ނިމޭނެއެވެ.