ރިޕޯޓު: ރާއްޖޭގައި ހަރުކަށި ފިކުރު ފެތުރިގެން އައި ގޮތް ތާރީހުން

ދީނީ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތައް ރާއްޖޭގައި ޒަމާނުއްސުރެ އޮވެއެވެ. ފަހަކާ ޖެހެންދެން ވެސް ގެންގުޅުނު ބައެއް ބޯދާ އާދަކާދަތަކާ މެދު އެކި ދުވަސްވަރު ހިޔާލު ތަފާތުވުންތައް އުފެދި ހަމަނުޖެހުންތައް ވެސް ހިނގާފައި އެބަހުއްޓެވެ. ގުނޫތު ކިޔުމާ މެދު އޮތް ހިޔާލުތަފާތުވުމުން ފެށިގެން އެކި ދައުރުތަކުގައި މިކަން އޮތީ އެކި މިންވަރަށެވެ. ރައީސް މުހައްމަދު އަމީންގެ ވެރިކަމުގެ ތެރޭގައި އިސްލާމް ދީނާ ދުރު ބައެއް އާދަކާދަތަކުގެ ސަބަބުން އެމަނިކުފާނަށް ވެސް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. އަދި ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން އެތައް އަނިޔާތަކެއް ތަހައްމަލުކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަތެވެ. އޭގެ ފަހުން ރާއްޖެ އަށް މިނިވަންކަން ލިބި، ރައީސް އިބްރާހީމް ނާސިރާއި އަދި ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލް ގައްޔޫމްގެ ވެރިކަމުގެ 30 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވެސް ދީނީ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކުގައި ބޮޑެތި ހަމަނުޖެހުންތައް ހިނގާފައި ވެއެވެ. ހަރުކަށި ފިކުރުގެ މާޒީ ހީކުރާ ވަރަށް ވުރެ ދިގެވެ.

މިސްރުން ތައުލީމު ހާސިލްކުރައްވައިގެން ވަޑައިގެން ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން އާންމު ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރިކުރުމަށް ރައީސް މައުމޫނު ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް ދީނީ ކަންކަމުގައި އެމަނިކުފާނު ގެންގުޅުއްވި މެދުމިނުގެ ސިޔާސަތު ކަމުނުދިޔަ އެތައް ބަޔަކު ތިއްބެވެ. އެކަން ހައްލުކުރެއްވުމަށް އެމަނިކުފާނު ގެންގުޅުއްވީ ހަރުކަށީ ސިޔާސަތެކެވެ. އެފަދަ މީހުން ހައްޔަރުކޮށް ތުނބުޅީގައި ސޯސް އުނގުޅުމާއި ތުނބުޅި ބޭލުމާއި އެ ނޫން ވެސް ފުރައްސާރަތައް ކޮށްފައިވާ ކަމަށް އެތައް ބަޔަކު ބުނެއެވެ. ނުވަދިހައިގެ އަހަރުތަކުގައި ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ވިސްނުން ވަރަށް ބޮޑަށް ކޮންޓްރޯލްވެފައި އޮތް ނަމަވެސް 2000ގެ އަހަރުތަކުގައި މި މަންޒަރު މަޑުމަޑުން ބަދަލުވާން ފެށިއެވެ. ޑިމޮކްރަސީ އަށް ވަކާލާތުކުރުމަށް ކުރީގެ ރައީސް އަދި މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވައި ފެއްޓެވި މަސައްކަތްތައް ވެގެންދިޔައީ ދީނީ ގޮތުން ރައީސް މައުމޫނާ ހިޔާލު ތަފާތުވެފައި ތިބި އެތައް ބަޔަކު ވެސް އަޑު އުފުލަން ލިބުނު ފުރުސަތަކަށެވެ. ހިޔާލުފާޅުކުރުމަށް ހަނިފުރުސަތުގެ ބޭނުން އެ ފަރާތްތަކުން ވެސް ދިޔައީ ހިފަމުންނެވެ.
ޑިމޮކްރަސީގެ އަޑުގެ ތެރެއިން އެމީހުންގެ އެޖެންޑާތައް ވެސް ދިޔައީ ފާޅުކުރަމުންނެވެ.

advertisement

ކުރިން ސިއްރިއްޔާތުގައި ކުރަމުންދިޔަ ކަންކަން ފާޅުވެ 2004 ވަނަ އަހަރުގެ ސުނާމީ ހާދިސާ އަށް ފަހު އާންމުންގެ ތެރޭގައި ދިނީ ބައިބައިވުންތައް އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ. އަދި ކުރިން “ހޮރުތަކުގައި” ތިބި އެތައް ބަޔަކު ނުކުމެ އެމީހުންގެ ވަކި ޖަމާއަތްތައް މިސްކިތްތަކުގައި ރުކުރުވާލިއެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ 2007 ވަނަ އަހަރު ސަލްޓަންޕާކްގައި ވަރުގަދަ ބޮމުގެ ހަމަލާއެއް ދިނުމެވެ. މި ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާގެ އަޑީގައި ވެސް ތިބީ ދީނީ ގޮތުން ހަރުކަށި ފިކުރުގެ މީހުންނެވެ. އެ ހަމަލާގައި 12 ޓުއަރިސްޓަކަށް އެކި ވަރުގެ އަނިޔާ ލިބުނެވެ. ދުނިޔޭގެ ސަމާލުކަން ލިބި ރާއްޖޭގެ ރައްކާތެރިކަމާ މެދު ސުވާލުތައް އުފެދި ޓުއަރިޒަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރިއެވެ.

ސަލްޓަންޕާކްގައި 2007 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ދިން އެ ހަމަލާއާ އެކު ރާއްޖޭގައި ހަރުކަށި ފިކުރު އޮތް މިންވަރާ މެދު ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ވެސް ސަމާލުވާން މަޖުބޫރުވިއެވެ. އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ކުރިއަށް ދަނިކޮށް ދީނީ ހިލާފުތަކެއްގައި އެ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހު އއ. ހިމަންދޫގައި ބޮޑު ހަމަނުޖެހުމެއް ހިނގިއެވެ. އެ ރަށުގައި އަޅާފައިވާ މިސްކިތާ މެދު އުފެދު ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކެއްގައި އެ ރަށުގެ ދާރުލްޚައިރުގައި އަމިއްލަ އަށް މިސްކިތެއް އަޅައިގެން ބަޔަކު ނަމާދުކުރާ މައްސަލަ އޮތީ އޭރު ވެސް ބޮޑުވެފައެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި 2004 އިން ފެށިގެން އެ މީހުން އައީ ވަކި ޖަމާއަތެއްގައި ނަމާދުކުރަމުންނެވެ. އަދި އެކަން ބޮޑުވެގެން 2006 ވަނަ އަހަރު ވެސް ފުލުހުން އެ ރަށަށް އަރައި އެކަން ހުއްޓުވަން މަސައްކަތްކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ހައްލެއް ހޯދިފައެއް ނުވެއެވެ.

ހިމަންދޫގެ މައްސަލަ އިންތިހާ އަށް ގޯސްވީ، ތަހުގީގެއް ކުރުމަށް ފުލުހުންގެ ޓީމެއް 2007 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހު އެ ރަށަށް ދިޔުމުންނެވެ. ފުލުހުންގެ ޓީމު އެ ރަށަށް ދިޔައީ މީޑިއާތަކާއި ސިފައިންގެ ބެކަޕަކާ ވެސް އެކުގައެވެ. ދީނީ ހަރުކަށި ފިކުރު ރާއްޖޭގައި އޮތް މިންވަރު އެންމެ ފުރަތަމަ މީޑިއާތަކަށް ފެނިގެން ދިޔައީ މި ދަތުރުގައެވެ. އެއީ ބިރުވެރި މަންޒަރެކެވެ. މޫނު ނިވާކޮށް، ލަޓިބުރިޔާއި ތޫނު ހަތިޔާރު ހިފައިގެން ތިބި ފަންސާހަކަށް މީހުން ފުލުހުންނާއި މީޑިއާގެ ކުރިމަތީގައި އެއްވެސް ޖެހިލުމެއް ނެތި އިންޒާރުތައް ދެމުން ގޮސް އެންމެ ފަހުން އެކަން ހަމައެކަށް އެޅުނީ ބޮޑު ހަމަނުޖެހުމަކަށް ފަހު އެތައް ބަޔަކަށް އަނިޔާ ލިބިގެންނެވެ. ކަރުނަ ގޭހުން ވެސް ކޮންޓްރޯލްނުވި އެ ހަމަނުޖެހުމުގައި އެ މީހުން ފުރުލުހުންނަށް ހަމަލާދިނީ ލަޓިބުރި އާއި ދަގަނޑާއި އޮއްގަލާއި އަލިފާން ބޯޅައިންނެވެ. އެ ހަމަނުޖެހުން ކޮންޓްރޯލްކުރީ ފުލުހުންނަށް އެކަން ނުވުމުން މީޑިއާތައް ރަށުން ބާލައި ސިފައިން އަރައިގެންނެވެ. ސިފައިން އަރައި ކޮންޓްރޯލްކުރީ ކިހިނެއް ކަމެއް އަދިއަދަށް ދާންދެން ވެސް އެނގިފައެއް ނުވެއެވެ. ސިފައިން އޭރު ބުނެފައި ވަނީ އެ މީހުން އަމާންދިނީ ފުލުހުންނާ ދެމެދު ދެކެވުނު ވާހަކަތަކަށް ފަހު ކަމަށެވެ.

ހިމަންދޫގެ ހާދިސާއާ ގުޅިގެން އެތައް ބަޔަކު ހައްޔަރުކުރިއެވެ. މައްސަލައިގެ ތަހުގީގުން އެނގުނީ 18 އަހަރު ނުވާ ކުޑަކުދިންނާ ކައިވެނިކުރުމާއި ދަރިން ސްކޫލަށް ނުފޮނުވުމާއި މުޖުތަމައުއާ ވަކިން ހައްގުތަކުން މަހްރޫމްކޮށްގެން އެތައް އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން އެ ރަށުގައި ގެންގުޅުނު ކަމެވެ. އެ ހަމަނުޖެހުންތަކަށް ފަހު ބަޔަކު ހައްޔަރުކުރެވުނު ނަމަވެސް ހަގީގީ މައްސަލަ އަދިވެސް އޮތީ އޮތް ގޮތަށެވެ. އެ ރަށުން ހަޔައްރުކުރި ބައެއް މީހުން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ޖަލުގައި ބަންދުކޮށްގެން ގެންގުޅުނު ނަމަވެސް ޝަރީއަތުގެ މަރުހަލާގައި ވަނީ މިނިވަން ވެފައެވެ. ހިމަންދޫ މައްސަލައެކޭ އެއްގޮތަށް ސަލްޓަން ޕާކްގެ ބޮމުގެ ހަމަލާއާ ގުޅިގެން އެތައް ބަޔަކު ހައްޔަރުކުރި ނަމަވެސް އޭގެ ތެރެއިން ވެސް ގިނަ ބަޔަކު މިއަދު ތިބީ މިނިވަން ވެފައެވެ.

ހަރުކަށި ފިކުރާއި ޓެރަރިޒަމަށް މަގުފަހިވާ ފަދަ އެތައް ކަމެއް ފަރުދާގެ ފުރަގަހުގައި ހިނގަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް އެކަމާ މެދު ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން މާބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ނުދެއެވެ. ހިމަންދޫގެ ހަމަނުޖެހުން މުޅި ރާއްޖެ ސިއްސުވާލި ނަމަވެސް 2008 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ފޯރިއާ އެކު އެ މައްސަލައިގެ މުހިންމުކަން ގެއްލުނެވެ. އަދި އެފަދަ ވިސްނުންތަކުގެ މީހުން ސިޔާސީ މައިދާނުން ޖާގަ ހޯދަމުން ދިޔައެވެ. އެ މީހުންނާ ގުޅުންހުރި ފަރާތްތައް ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ވަރުގަދަވިއެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ވެސް އެ ފަރާތްތަކުގެ ބައިވެރިވުން ބޮޑުވެ ނުފޫޒު ގަދަވުމެވެ. އެ އިންތިހާބަށް ފަހު ހަރުކަށި ވިސްނުންތަކުގެ ފަރާތްތަކުގެ ނުފޫޒު ސަރުކާރުގެ އެތެރޭގައާއި ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ވަރުގަދަވުމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ ބޮޑެތި ޖަލްސާތައް ބާއްވައި ދަރުސްތަކުގައި ވެސް އެފަދަ ކަންކަމަށް ހިތްވަރުދޭ ފަރާތްތައް ގިނަވުމެވެ. އަދި އެއީ އާންމު ކަމަކަށްވުމެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ދީން ހަތިޔާރަކަށް ބޭނުންކުރުން އިތުރުވިއެވެ.

ރާއްޖޭގައި ހަރުކަށި ފިކުރު އޮތް މިންވަރާ މެދު ވާހަކަ ދައްކަން ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުން ޖެހިލުންވެއެވެ. މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ޓުއަރިޒަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކޮށްފާނެތީއެވެ. ޓެރަރިޒަމްގެ މޫތައް ލަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް އެކަމަށް ކަނު ލޮލެއް ދީގެން ތިބި އިރު ރާއްޖޭގައި ހަރުކަށި ފިކުރު އިންތިހާ އަށް ދިޔައީ ފެތުރެމުންނެވެ. އެތައް ހިމަންދޫއެއް ދިޔައީ އުފެދެމުންނެވެ. އެންމެ ފަހުން ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދީ ރޮނގު ހުރަސްކޮށް ބޭރު ގައުމުތަކުގައި ވެސް ދިވެހިންނާ ޓެރަރިޒަމާ ގުޅިގެން ދިޔައެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ބައިނަލްއަގުވާމީ ސަމާލުކަން ލިބިގެންދިޔައީ ޕާކިސްތާނުގެ ލާހޯރުގައި ހަށި ގޮއްވާލައިގެން ދިން ޓެރަރިސް ހަމަލާއެއްގައި ދިވެއްސަކު ބައިވެރިވުމުންނެވެ. އަލްގައިދާ ޖަމާއަތުން 9/11 ފާހަގަކުރުމަށް 2009 ވަނަ އަހަރު އާންމުކުރި ވީޑިއޯއެއްގައި އެކަން ވަނީ ހާމަކޮށްފައެވެ. އެ ވީޑިއޯ އަށް ފަހު އެނގިގެން ދިޔައީ އެތައް ބަޔަކު ސީރިޔާއަށާއި އަރަބި ގައުމުތަކުގައި ކުރަމުން ދާ ހަނގުރާމަތަކުގައި ބައިވެރިވުމަށް ގޮސްފައިވާ ކަމެވެ. އެ ވާހަކަ ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވުމުން ގިނަ ބަޔަކު އެކަމަށް ޖޯކު ޖެހިއެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން ހުދު އެ މީހުން މީޑިއާތައް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ހާމަކުރިއެވެ. ޑޮކިއުމެންޓްރީތަކުން ހާމަވާ ގޮތުން އެފަދަ ހަނގުރާމަތަކުގައި ދިވެހިންގެ ނުފޫޒު ގަދައެވެ.

ދީނީ ހަރުކަށި ފިކުރު އޮތް މިންވަރު ދޭހަކޮށްދިން އަނެއް ހާދިސާއަކީ އޭގެ ފަހުން 2012 ވަނަ އަހަރު އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަން ފުރޮޅިގެން ދިޔަ ހަމަނުޖެހުންތަކެވެ. ދަނޑިވަޅުގެ ބޭނުން ހިފައި ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ބަޔަކު ދާރުލްއާސާރަށް ވަދެ އެ ތަނުގައި ހުރި ބުދުތަކަށް ހަމަލާދީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ދިނެވެ. ނަމަވެސް ދެން އައި ވެރިކަމުން އެ މައްސަލަ ބަލާފައެއް ނުވެއެވެ. ނަތިޖާއަކަށްވީ އެމީހުންނާ ހިޔާލު ތަފާތުވާ މީހުންނަށް ފާޅުގައި ތަފާތު އިންޒާރުތައް ދީ ބިރުދެއްކުމެވެ. އެ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ދުވާފަރު ދާއިރާގެ މެންބަރު ޑރ. އަފްރާޝީމް އަލީ ފާޅުކުރައްވަމުން ގެންދެވި ބައެއް ޝިޔާރުތަކާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހި އެމަނިކުފާނު ދަރިފުޅާ އެކު މިސްކިތައް ވަޑައިގެން ހުންނަވަނިކޮށް ބަޔަކު ދިމާކޮށް ފައިވާން އުކައި ހަމަލާ ދީ އިންޒާރުތައް ދެމުން ދަނިކޮށް 2012 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހު ތޫނު އެއްޗަކުން ހަމަލާދީ އެމަނިކުފާނު ހަވަހާރަކޮށްލިކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އެ މައްސަލައިގެ މަގުސަދާ މެދު މިހާތަނަށް އެކަށީގެންވާ ނިންމުމެއް ނިންމިފައި ނުވި ނަމަވެސް އެހަމަލާ ދިނުމުގެ ކުރިން ހަރިކަށި ފިކުރުގެ މީހުންނާއި ޑރ. އަފްރާޝީމާ ދެމެދު ހިޔާލު ތަފާތުވުންތައް އޮތްކަން އެއީ ދެބަސްނުވެވޭނެ ހަގީގަތެކެވެ.

އޭގެ ފަހުން 2013 ވަނަ އަަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޯމަތިވި އިރު ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ޖަމާއަތްތަކުގެ ތާއީދުގެ ބޭނުމުގައި ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން ވެސް ސިޔާސީ މައިދާނުން އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް އިތުރު ފުރުސަތުތައް ދިނެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ބިރު ފަހަނައަޅާ ގޮސް 2014ވަނަ އަހަރު އައިއެސް ޖަމާއަތުގެ ދިދައާ އެކު ބަޔަކު މާލޭގެ މަގުތަކުގައި މުޒާހަރާކުރުމެވެ. އެ މީހުން ގެންގުޅުނު ފޮތިގަނޑުތަކުގައި ޑިމޮކްރަސީއަކީ ހަލާކެއް ކަމަށް ބުނެފައި ވެއެވެ. ވެރިކަމުގައި އޭރު ތިއްބެވި ފަރާތްތަކަށް އެއީ މާބޮޑު ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ގައުމީ ފެންވަރެއްގައި އެ މައުލޫއަށް މަޝްވަރާނުކުރެވި އޮއްވައި ގައުމު ސިއްސުވައިލީ ނޫސްވެރިޔާ ރިލްވާން އަބްދުﷲ ވީނުވީއެއް ނޭނގި ގެއްލުނު ހިސާބުންނެވެ. މިހާތަނާ ޖެހެންދެން ވެސް އޭނާ އަށް އިންސާފު ހޯދައިދެވިފައި ނުވާ އިރު ކުރި ތަހުގީގުތަކުން އެނގުނީ އޭނާ މަރާލާފައިވާ ކަމެވެ. އަދި އެކަން ވެސް ގުޅިފައި ވަނީ ދީނީ ގޮތުން ހުރި ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކާއި ކަމެވެ.

އޭރު އޮތީ ދިވެހިން ބޭރު ގައުމުތަކަށް ހަނގުރާމަ އަށް ދާކަމަށް ކުރިން ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވި ވާހަކައަކީ ވެސް ތެދެއްކަން ސާބިތުވެފައެވެ. ރަސްމީ ފަރާތްތަކުން އެކަން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކަށަވަރުކޮށްދިނެވެ. ފަހުން އެނގުނު ގޮތުގައި 170 އަށް ވުރެ ގިނަ ދިވެހިން އެފަދަ ހަނގުރާމަތަކުގައި ބައިވެރިވުމަށް ފިލައިގެން ގޮސްފައި ވެއެވެ. މިއީ ރަސްމީ ފަރާތްތަކުން އަންދާޒާކުރާ މިންވަރު ނަމަވެސް މިއަދަދު މިއަށް ވުރެ ވެސް ގިނަ ވާނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަދި މީގެ ތެރޭގައި އަންހެނުންނާއި އާރެއް ބާރެއް ނެތް ކުޑަކުދިން ވެސް ހިމެނެއެވެ. އެތައް ބަޔަކު ހަނގުރާމަތަކުގައި މަރުވެފައިވާ އިރު ބޭރުގެ ގައުމުތަކުގައި އެފަދަ އެތައް އަންހެނުނާއި ކުޑަކުދިން ހާލުގައި ޖެހިފައި ތިބިކަން ވެސް މިހާރު ވަނީ ހާމަވެފައެވެ. ބައެއް މީހުން ހައްޔަރު ވެސް ކޮށްފައި ވެއެވެ.

ބޭރުގެ ގައުމުތަކަށް ހަނގުރާމަ އަށް ދިވެހިން ދަތުރުކުރާ ކަމަށް އެކި ފަރާތްތަކުން ބުނަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތައް ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރަން އޭރުގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ގެންދެވީ ދެކޮޅު ހައްދަވަމުންނެވެ. ހަރުކަށި ފިކުރު އޮތް މިންވަރާ މެދު ބީރު ކަންފަތެއް ދެއްވާފައި ވަނިކޮށް 2017 ވަނަ އަހަރު ބްލޮގާއެއް ކަމަށްވާ ޔާމީން ރަޝީދަށް ހަމަލާދީ މަރާލިއެވެ. އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގުން ވެސް އެނގިގެން ދިޔައީ އެކަން ރޭވީ މިސްކިތެއްގައި ކަމާއި އަދި ގުޅިފައި ވަނީ ހަރުކަށި ފިކުރާކަމެވެ. އެފަދަ ފިކުރުތަކުގެ މީހުން އޭގެ ކުރިން ވެސް ދިޔައީ ޔާމީން ރަޝީދަށް އެކި ކަހަލަ އިންޒާރުތައް ދެމުންނެވެ.

ފާއިތުވި 10 ވަރަކަށް އަހަރުގެ ތެރޭގައި މިފަދަ އެތައް ކަމެއް ވަނީ ހިނގާފައެވެ. ދީނީ ގޮތުން ހިޔާލު ތަފާތުވާ ފަރާތްތައް މެރުމަށާއި އެ ފަރާތްތަކާ މެދު ނަފްރަތު އުފެދޭ ގޮތަށް ވާހަކަ ދެއްކުން ވަނީ އާންމުވެފައެވެ. މޯލްޑިވްސް ޑިމޮކްރެޓިކް ނެޓްވޯކް (އެމްޑީއެން) އިން ނެރުނު ދިރާސާ ރިޕޯޓަކާ ގުޅިގެން އެ ޖަމިއްޔާގެ އިސްވެރިންނަށް މަރުގެ އިންޒާރު ދީ ގައުމުން ވަނީ ފައްސާލާފައެވެ. ހިމަންދޫ ފަދަ އެތައް ރަށެއް މިހާރު އޮތް އިރު އެފަދަ ރަށްތަކުގައި ވަކިވެގަނެގެން އުޅޭ އެތައް ބަޔަކު އެބަ ތިއްބެވެ.

މީގެ ދޮޅު އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން އއ. މާޅޮސް ބޭރުގައި އޮތް ދޯންޏެއްގައި ހިނގި ހަމަނުޖެހުމަކަށް ފަހު ހަރުކަށި ފިކުރާ ގުޅުން ހުރި އިތުރު މައްސަލަތަކެއް ފެންމަތިވިއެވެ. ދީނީ ގޮތުން ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ތެރެއިން އުފެދުނު ހިޔާލުތަފާތުވުމެއްގެ މީހަކަށް މަރުގެ ހަމަލާއެއް ދިން އިރު އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގުން އެނގުނު ގޮތުގައި އެ ހަމަލާގައި ހިމެނޭ މީހަކީ ކައިވެނިކޮށްގެން ކަމަށް ބުނެ އުމުރުން 13 އަހަރުގެ ކުއްޖަކު ރޭޕްކުރަމުން ދިޔަ ހަރުކަށި ފިކުރުގެ މީހެކެވެ. އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގުން އެނގުނީ އޭނާ ފަދަ އެތައް ބަޔަކު ރ. މަޑުއްވަރީގައި ވެސް ދިރިއުޅެމުން އަންނަ ކަމެވެ. ފަހުން ފުލުހުން ވަނީ އެ ރަށަށް އަރައި އެފަދަ ބަޔަކު ހައްޔަރު ވެސް ކޮށްފައެވެ. އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި ވަކި ޖަމާއަތެއް ހަދައިގެން އެ ރަށުގައި ވެސް ބަޔަކު ދިޔައީ އެ މީހުންގެ ހަރުކަށި ފިކުރު ފަތުރަމުންނެވެ. ރަށުގެ އެހެން މީހުންނާ ވަކިން އުޅޭ އެ މީހުންގެ އާއިލާގައި ހިމެނޭ ކުޑަކުދިން ސްކޫލަކަށް ނުފޮނުވައެވެ. ވެކްސިނެއް ނުޖަހައެވެ.

މިފަދަ އެތައް ކަމެއް މި މިޖުތަމައުގައި ފެތުރިގެން ގޮސްފައިވީ ނަމަވެސް މި މައްސަލަ އަށް އެކަށީގެންވާ ގޮތެގައި އެޑްރެސްކުރެވިފައެއް ނުވެއެވެ. ފުލުހުންނާއި ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ވެސް ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ވިސްނުން އޮތް ކަމަށް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބުނި ނަމަވެސް ކަމާ ބެހޭ އިދާރަތަކުން އެކަން ގަބޫލުކުރާކަށް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް މި ވިސްނުން ފެތުރިގެން ގޮސްފައިވާ އިރު ސޯޝަލް މީޑިއާއާ އެކު ހަރުކަށި ފިކުރާއި ޓެރަރިޒަމަށް ހިތްވަރު ދިނުމާއި ހިޔާލު ތަފާތުވާ ފަރާތްތައް ގަތުލުކުރުމާއި ލޭހުއްދަ ކުރުން ފަދަ ކަންކަން ވަނީ އާންމު ވެފައެވެ.

މި މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ ރައީސް ނަޝީދަށް އަމާޒުކޮށް ދިން ބޮމުގެ ހަމަލާ އިން މިކަން ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. އަދި މިއީ މިގޮތަށް ރޭވި ފުރަތަމަ ހަމަލާ ނޫންކަން ވެސް ކަމާ ބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ ހޯދުންތަކުން ވަނީ އެނގިގެން ގޮސްފައެވެ. އެ ގޮތުން ޓެރަރިޒަމްގެ ހަމަލާތައް ދިނުމަށް ތައްޔާރުކުރި ބޮންތައް މީގެ ކުރިން ވެސް އަތުލައިގަނެފައިވާ ކަމާއި އެފަދަ ބައެއް ހަމަލާތައް ނާކާމިޔާބުކޮށްލާފައިވާކަން ވަނީ ހާމަވެފައެވެ. ބޮން ފަދަ ހަތިޔާރު އުފެއްދުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތްތައް ރާއްޖޭގައި ނެތުމަކީ ހަމަ ނަސީބެކެވެ. އެހެން ނޫން ނަމަ އަފްޣާނިސްތާނާއި އިރާގު ފަދަ ތަންތަނުގައި މާކެޓްތަކާއި ބާޒާރުތަކުގައި ދޭފަދަ ހަމަލާތައް މި ރާއްޖޭގެ ކަންކަންމަތީގައި ދޭން ޖެހިލުން ނުވާނެ އެތައް ބަޔަކު މި މުޖުތަމައުގައި އެބަ ތިއްބެވެ. ރަސްމީ ފަރާތްތަކުން އަންދާޒާކުރާ ގޮތުގައި އެފަދަ 1،400 ވަރަކަށް މީހުން މި މުޖުތަމައުގައި އެބަ ތިއްބެވެ.

އިސްލާމް ދީނުގެ ނަމުގައި މީހުން ކުފުރުކުރުމާއި އެފަދަ ފަރާތްތައް މަރަން ގޮވުމާއި އެފަދަ ކަންކަމަށް ހިތްވަރުދިނުން ވަނީ އާންމު ވެފައެވެ. އިސްލާމްދީނަކީ ސުލްހައިގެ ދީންކަމުގައި ވިޔަސް ދީނީ ގޮތުން ހިޔާލު ތަފާތުވާ ފަރާތްތައް މަރަން ގޮވާލުން ފަދަ ދީނާ ދުރު ގޮތްތައް ގަބޫލުކުރާ ވަކި ޖަމާއަތްތައް މި ގައުމުގައި އެބަ އުޅެއެވެ. އަދި ޓެރަރިޒަމްގެ އަމަލުތައް ހިންގުމުގެ ގާބިލްކަން ހޯދާފައިވާ ފަރާތްތައް ވެސް އެބަ ތިއްބެވެ.

މި މައްސަލަ އަށް ހައްލު ގެނެވެން އޮތީ ރާއްޖޭގައި ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތަކަށް ނިސްބަތްވާ މީހުންނާއި ހަރުކަށި ފިކުރުގެ މީހުން ތިބިކަން ގަބޫލުކޮށްގެންނެވެ. ސިޔާސީ ބޭނުންތަކައި ސިޔާސީ ނުފޫޒަށް ބެލުމަށް ނެތި މައްސަލަ އަށް ހައްލު ހޯދުމަށް މި ސަރުކާރުން މަސައްކަތްތަކެއް މިހާރު ވެސް ވަނީ ފަށާފައެވެ. އަދި ހަގީގަތް ގަބޫލުކޮށް ހަރުކަށި ފިކުރު ނައްތާލައި ރައްކާތެރި މުޖުތަމައުއެއް ބިނާކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. އެ ގޮތުން ޓެރަރިޒަމްގެ ގާނޫނު މިހާރު ވެސް ތަސްދީގުކުރައްވައި ސަލާމަތީ ހިދުމަތް ދޭ ފަރާތްތައް ބޮޑެތި ބާރުތަކެއް އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ވަނީ ދީފައެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ހަމައެކަނި ގާނޫނަކުން ހައްލުވާނެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.

މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ ފަރާތްތައް ސަލާމަތްކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތެކޭ އެއްގޮތަށް ހަރިކަށި ފިކުރުގެ އަވާގައި ޖެހިފައިވާ މީހުން ހަމަމަގަށް އެޅުވުމަށްޓަކައި ރިހެބިލިޓޭޝަން ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގަންޖެހެއެވެ. އެ ފަރާތްތަކާ ހަމައަށް ވާސިލްވެވޭނެ މަގުތައް ހޯދަން އެބަޖެހެއެވެ. ދީނީ ގޮތުން ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް، ހަރުކަށި ފިކުރަށް އަދި ޓެރަރިޒަމަށް ސީދާކޮށް އަދި ނުސީދާކޮށް ހިތްވަރު ދޭ މީހުންނާ ހަމައަށް ގާނޫނުގެ ދިގު އަތް ފޯރަންޖެހެއެވެ. އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން މުޖުތަމައުގެ އެތެރެއަށް ދެމިގެން ގޮސްފައިވާ މޫތައް އުފުރާލެވި، ހަރުކަށި ފިކުރުތަކާ ދުރަށް ދެވެން އޮތީ އެފަދަ ކަންކަމަށް މަގުފަހިވުމަށް މުޖުތަމައުގައި ހުރި ދުވަސްވީ އިޖުތިމާއީ މައްސަލަތައް ވެސް ހައްލުކޮށްގެންނެވެ. ތޮއްޖެހުން ކުޑަކޮށް ފުއްދުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް، ބޯހިޔާވަހިކަމާއި އަސާސީ ބޭނުންތައް ފުދި ކޮންމެ މީހަކީ ވެސް ހަމަޖެހިގެން ދިރިއުޅެވޭނެ މީހަކަށް ވެވިގެންނެވެ.