އެޗްޑީސީގެ ސްމާރޓް ސިޓީ ވިއުގައިގެ ސަބަބުން ބޭސްފަރުވާގެ ނިޒާމަށްވެސް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް

ސިއްހީ ދާއިރާއަކީ ރައްޔިތަކަށް އެންމެ މުހިންމު އެއް ދާއިރާއެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގަ ގިނަ ދާއިރާތަކަކުން އީޖާދީ ކުރިއެރުންތައް ހޯދަމުން ދިޔަނަމަވެސް ސިއްހީ ދާއިރާގައި މިފަދަ ކުރިއެރުންތައް މަދު ވެފައި ތަރައްގީގެ ދުވެލިވެސް މަޑެވެ. ސިއްހީ ފަރުވާގެ ނިޒާމަކީ ސިއްހީ ހިދުމަތް ހޯދާ ފަރާތްތަކުގެ އިތުރުން ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުން, ސްޕެށަލިސްޓުންނާއި ފާމަސިސްޓުންފަދަ ބައިވަރު ދާއިރާތަކުގެ ހިދުމަތްތެރިންނާއިއެކު ހިންގަމުންދާ ނިޒާމެކެވެ. އަދި ހިދުމަތް ހޯދާ ފަރާތްތަކަށް ބަލި ދެނެގަތުމާ މޮނިޓަރ ކުރުން، ފަރުވާ އަދި ރިހެބިލިޓޭޝަން ފަދަ ތަފާތު ގިނަ މަރުހަލާތަކެއްވެސް ކަޑައްތު ކުރަން ޖެހެއެވެ.

ހާއްސަކޮށް ކޮވިޑް 19 ގެ ބަލިމަޑުކަމާއެކު ރާއްޖޭގައި ސިއްހީ ފަރުވާގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މުހިންމުކަން ފެނި އިހުސާސްވެގެން ގޮއްސިއެވެ. ފުރިހަމައަށް ކުރިއަށްދާ އިންތިޒާމު ތަކާއި އިތުރަށް ހަރުދަނާކުރަން ޖެހޭ ކަންކަން ފަސޭހައިން ދެނެގަވެވިއްޖެއެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ބެހިފައިވާ އާބާދީ މި ނުރައްކާތެރި ބަލިން ރައްކާތެރިކޮށް ކޮވިޑްގެ ގިނަ ބަލިމީޙުންތަކަކަށް ފަރުވާދީ  އޭގެ އިތުރުން އެހެނިހެން ސިއްހީ ފަރުވާގެ ކަންކަންވެސް ޖުމްލަގޮތެއްގައި ފުރިހަމައަށް ކުރިއަށް ގެންދެވިފަވެއެވެ. އަދި ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުކަމުގެ ތެރެއިން މުސްތަގުބަލުގައި ދިމާވެދާނެ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކަށްވެސް ސިއްހީ ދާއިރާއަށް ފިލާވަޅުތަކެއް ލިބި ތައްޔާރުވެވިއްޖެއެވެ.

advertisement

ނަމަވެސް ކޮވިޑްގެ މިބަލިމަޑުކަމުންވެސް ލިބުނު އެންމެ މުހިންމު އެއް ފިލާވަޅަކީ ޒަމާނީ މައްސަލަ ތަކުގެ ހައްލު ހޯދޭނީ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކާއި ވިސްނުމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ކަމެވެ. އެހެންކަމުން މުސްތަގުބަލުގައި ދިމާވާ ކަންކަމަށް ތައްޔާރުވުމަށް ތަރައްގީކުރަން އެންމެ މުހިންމުކަމެއް ދޭންޖެހެނީ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ގާއިމްކޮށް ހަރުދަނާ ކުރަށެވެ.

ޔޫ.އެންގެ ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި 2050 ވަނަ އަހަރާއި ހަމައަށްދާއިރު ދުނިޔޭގެ އާބާދީގެ 68 އިންސައްތަ ދިރިއުޅޭނީ އަރބަން ސިޓީތަކުގައެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބަލާއިރު މާލެ ސަރަހައްދުގެ އާބާދީޥެސް ދަނީ ކޮންމެ އަހަރަކު އިތުރުވަމުންނެވެ. އަދި އާބާދީ ބޮޑު އަރބަން ސަރަހައްދުތަކުގައި ނިކުންނަ ގިނަ ސިއްހީ މައްސަލަތަކަށް ތަސައްލީ ހޯދުމަށް އާންމު ސިއްހަތާބެހޭ ދާއިރާތަކުން އާވިސްނުމަކަށް މިވަނީ ދާންޖެހިފައެވެ. ގިނައިން ބޭނުންވާ ސިއްހީ ހިދުމަތްތަކާއި ފަރުވާގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރަން ޖެހެއެވެ. އަދި ސިއްހީ ފަރުވާގެ ނިޒާމު މިހާރައްވުރެ ހަރުދަނާ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކުގެ އެހީގައި ލުއި ފަސޭހަތަކެއްލިބޭ ނިޒާމަކަށް ބަދަލުވާންޖެހެއެވެ. ބައިބޯ ހިސާބުތަކުގައި ބަލިތައް ފަސޭހައިން ފެތުރި ނުރައްކާ އިތުރުވާކަން ދަނީ ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުކަމުންވެސް ފެންނަމުންނެވެ.

އަރބަން އަދި ރޫރަލް ހިސާބުތަކުގައި ސިއްހީ ގޮތުން ދިމާވާ ގޮންޖެހުންތައް ތަފާތެވެ. މިސާލަކަށް މީހުން މަދު ރަށްރަށުގައި ނުވަތަ ވިލެޖް ތަކުގައި ބަލިތައް ފެތުރޭލެއް ލަހެވެ. ގައި ދުރުކުރުންފަދަ ކަންކަން މީސްކޮޅު މަދު ހުސްޖާގަ ގިނަ ތަންތަނުގައި ފަސޭހަވާނެތީއެވެ. އަދި މިފަދަ ތަންތަނުގައި މީހުން ދިރިއުޅޭތަންތަނަކީ ވަކި ވަކިތަންތަނެވެ އަދި އާންމު ހިދުމަތްދޭތަންތަންވެސް ތޮއްޖެހިފައެއް ނޯވެއެވެ. އަރބަން ސިޓީތަކުގައި މީޙުން ދިރިއުޅެނީ ލިފްޓްފަދަ އެއް ވަސީލަތްތަކެއް ބޭނުންކުރާ ގިނަ މީހުން ދިރިއުޅޭ އިމާރާތްތަކުގައެވެ. އަދި އާންމު ތަންތަނުގައާއި ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައިވެސް މީޙުންގިނަވެ ތޮއްޖެހިފައޮވެއެވެ.

މާލެފަދަ އަރބަން ސިޓީތަކުގައި ގިނަ ވަސީލަތްތަކާއި ހިދުމަތްލިބި ފުރުސަތުތައް ގިނަވި ނަމަވެސް މީހުން ގިނަވެގެން ނިކުންނަ އެތައް ސިއްހީ އަދި އިޖްތިމާއީ މައްސަލަތަކަކާއި އަރބަން ސިޓީތަކުން ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ. އެގޮތުން މިހާރު މިވަނީ މާލެ ސިޓީގައި މިފަދަ މައްސަލަތަކަށް ހައްލެއް ހޯދަން މަޖުބޫރުވެފައެވެ. ގިނަ މައްސަލަތަކެއްގެ ހައްލު އޮތީ ސްމާޓް ސިޓީއެއް ގާއިމްކޮށް ދުޅަހެޔޮ މުޖުތަމައެއް ބިނާކުރުމަށް ޓެކްނޮލޮޖީއިން ލިބެންހުރި ކުރިއެރުންތައް ހޯދުމުގައެވެ.

ފުރަތަމަ ކަމަކަށް ގިނަ ހިދުމަތްތަކެއް އީޖާދީ ހައްލުތަކުގެ އެހީގައި ޑިޖިޓަލްކުރެވުމަކީ ލިބޭނެ ބޮޑު ކުރިއެރުމެކެވެ. މީހުން ހިދުމަތް ހޯދުމަށް ވަކި ތަނަކަށް ދާން ނުޖެހުމުން ހިދުމަތް ހޯދަން ފަސޭހަވުމުގެ އިތުރުން ދަތުރުކުރަން ޖެހޭލެއްވެސް މަދެވެ. އަދި ވަކި ހިދުމަތެއް ހޯދުމަށް އަރބަން ސަރަހައްދުތަކަށް މީހުން ހިޖުރަކުރާވަރު މަދުވެ ތޮއްޖެހުންކުޑަވެއެވެ. ދަތުރުފަތުރު މަދުވުމުގެ ސަބަބުން ކަރބަން ފުޓްޕްރިންޓް ކުޑަވެ ޖައްވުނުސާފުވުމަށް ދިމާވާ ގިނަ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރަންޖެހޭ މިންވަރު މަދުވެއެވެ. ޑަބްލިއު.އެޗް.އޯގެ ހޯދުންތަކުން ދައްކާގޮތުން ވައި ނުސާފު ސަރަހައްދުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މީޙުންގެ ތެރޭގައި ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ބަލިތަކާ، ހިތުގެ ބަލިތައް އަދި ލަންގް ކެންސަރ ފަދަ ބަލިތައް ގިނައެވެ. ސްމާޓް ސިޓީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ގާއިމްވުމުން ވައި ނުސާފުވުން މަދުވެ އޭގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ނޭދެވޭ ސިއްހީ މައްސަލަތައް މަދުވާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެހީގައި ސިއްހީ ހިދުމަތް ހޯދުމަށް ވެއިޓިން ރޫމްތަކުގައި މަޑު ކޮށްގެން ހޭދަވާ ވަގުތު ސަލާމަތްވެ ހިދުމަތް ހޯދާ ފަރާތައް ލުއިފަސޭހަ ގޮތަކަށް އަވަހަށް ހިދުމަތް ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ހުން ނުވަތަ ރޯގާފަދަ ކުދި ކަންކަމުގައި ޑޮކްޓަރަށް ދައްކަން ނުގޮސް މޯބައިލް އެޕްއަކަށް އަލާމާތްތަކާއި ޓެމްޕަރޭޗަރ ފަދަ ވައިޓަލްސް އިންޕުޓް ކުރުމުން ޑޮކްޓަރާއި ނަރުހުން އެމައުލޫމާތު ބެލުމަށްފަހު ފަރުވާ ކުރަންވީގޮތް، ބޭސް ސިޓީ ނުވަތަ އިތުރު ޓެސްޓްތައް ހެދުމަށް ލިޔުން ފޮނުވިދާނެއެވެ. ކޮވިޑްގެ ސަބަބުން އެޅި ފިޔަވަޅު ތަކުގެ ތެރެއިންވެސް މިގޮތަށް ބަލިމީހުން ގިނަ ހިދުމަތްތަކެއް ހޯދާފަވެއެވެ. އަދި ގިނަ ބަޔަކަށް މިގޮތައް ހިދުމަތް ހޯދުންވީ މާއެދެވޭ ގޮތަކަށެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މީޙުންނަށް މާލެ ނައިސް މާލޭގައި ތިބޭ ސްޕެށަލިސްޓް ޑޮކްޓަރުންނާއި ކޮންސަލްޓް ކުރެވޭނެ މަގު ފަހިވެގެން ދިޔައެވެ.

ސިއްހީދާއިރާގައި ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުން ކުރެވިދާނެ މިސާލެއްގެ ގޮތުން ސައުތު ކޮރެއާއަށް ބަލާލާއިރު، އެގައުމުގައި ސްމާޓް ސިޓީ ޑޭޓާ ހަބް ނަމަކަށް ކިޔާ އެޕްލިކޭޝަނެއް ބޭނުން ކޮއްގެން ކޮވިޑް 19 ފެތުރުން ހުއްޓުވާލިއެވެ. އެޕްލިކޭޝަން ބޭނުންކޮށްގެން ބަލި ޖެހިފަވާ މީޙުން ދެނެގަނެ، އެމީޙުންނާއި ކޮންޓެކްޓް ވެފަވާ ހުރިހާ ފަރާތެއް އަދި ގޮސްފަވާ ހުރިހާ ތަނެއް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ދެނެގަނެ މޮނިޓަރ ކުރެވުމުން ހަރުކަށި ފިޔަވަޅުތަކާއި ލޮކްޑައުންއަކާ ނުލާ ހަފްތާއެއްތެރޭގައި ބަލި ކޮންޓްރޯލް ކުރެވުނެވެ. ދުވާލަކު 900 ން 90 ކޮވިޑް ކޭސްތައް މަދުވިއެވެ. 

އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ޓާގެޓް އޯވޭރިއަން ކެންސަރ ޖަމިއްޔާއިން ބުނާ ގޮތުގައި ޑޭޓާ އެނަލައިސްކޮށްގެން ބީޓާ ބްލޮކަރ ބޭސް އޯވޭރިއަން ކެންސަރ ޕޭޝަންޓުންނަށް ދިނުމުން އެވްރެޖެކޮށް ޕޭށަންޓުންގެ އުމުރު އިތުރު 4 އަހަރު ދިގުވިއެވެ. މިފަދަ އެކި ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ވަސީލަތްތައް ބޭނުން ކޮށްގެން ބަލި މީހާއަށް ބޭނުންވާ ސިއްހީ ފަރުވާއާއި ހިދުމަތް ފަސޭހަ އަވަސް އަދި ފެންވަރު ރަނގަޅު ގޮތުގައި ލިބިދެވޭނެއެވެ. ހުރިހާ ޕޭށަންޓުން ވެއިޓްލިސްޓްކޮށް ނުވަތަ ނަމްބަރު ނަގައިގެން މަޑު ނުކޮށް އެމީހަކަށް އެންމެ އެކަށޭނަ ގޮތަކަށް ދުރުން ނުވަތަ ހޮސްޕިޓަލްއަށް ގޮސްގެން ހިދުމަތް ދެވޭނެއެވެ. ބޮޑެތި ބަލިތައް ތަހައްމަލު ކުރާ ފަރާތްތަކުން އިތުރު ތަކުލީފުތަކެއް ނުއުފުލާ ޑޮކްޓަރާއި ނަރުހުންގެ ލަފާ ހޯދޭނެއެވެ.

އެޗެ.ޑީ.ސީގެ ސްމާޓް ސިޓީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ މަޝްރޫއުގެ އެހީގައި އިޖާދީ ގިނަ ހައްލުތަކާއި ކުރިއެރުން ސިއްހީ ދާއިރާއަށް ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިހާރު ފުރިހަމަވަމުންދާ މި ވިއުގަ މެދުވެރިކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާހުރި އަދި އެތައް ލުއި ފަސޭހަތަކެއް ލިބިގެންދާނެ އެހެނިހެން ހިދުމަތްތައްވެސް ތައާރަފްވެގެންދާނެއެވެ.