ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮ ކަމާ ނަފްސާނީ ބައްޔަކީ ތަފާތު ދެކަމެއް!

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބަލިތަކަކީ އެއްކަމެއްނޫނެވެ.

ސެންޓާޒް ފޮ ޑިޒީޒް ކޮންޓްރޯލް (ސީޑީސީ) އިން ބުނާ ގޮތުގައި ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް އިޝާރާތް ކުރަނީ “މީހާގެ ވިސްނުމާއި، އިހްސާސް، މޫޑު، ނުވަތަ އަހުލާގަށް އަސަރުކުރާ ހާލަތްތަކެވެ.” އޭގެ ތެރޭގައި ޑިޕްރެޝަން، އެންޒައިޓީ، ބައިޕޯލާ ޑިސްއޯޑާ، ނުވަތަ ސިޒޮފްރޭނިއާ ފަދަ ބަލިތައް ހިމެނުނު ނަމަވެސް އެއީ ހަމައެކަނި ޑިޕްރެޝަން، އެންޒައިޓީ، ބައިޕޯލާ ޑިސްއޯޑާ، ނުވަތަ ސިޒޮފްރޭނިއާ އަށް ލިމިޓް ކޮށްގެން ނޫނީ ނުކުރެވިދާނެ ކަންކަމެވެ.

advertisement

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ދައްކުވައިދެނީ އަހަރެމެންގެ ނަފްސާނީ، ނަފްސާނީ، އަދި އިޖުތިމާއީ ދުޅަހެޔޮކަމެވެ. ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަކީ އެހެން މީހުންނާ މުއާމަލާތްކުރުމާއި، މައްސަލަތަކާ މުއާމަލާތްކުރުމާއި، ނިންމުންތައް ނިންމުމުގައި ވަރަށް ވަރުގަދަ އަސަރެއް ކުރާ ކަމެކެވެ.

މެކްލީންގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ޕޯސްޓްގްރެޖުއޭޓް އެންޑް ކޮންޓިނިއުއިން އެޑިޔުކޭޝަންގެ ޑިރެކްޓަރު ކްރިސްޓޮފާ އެމް ޕާމާ ވިދާޅުވީ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބައްޔަކީ ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ޖިސްމާނީ ބަލިތަކުގެ ވިސްނުމާ އެއްގޮތް ކަމެއް ކަމަށެވެ.

އެއީ ހުރިހާ ކަމެއް ނުވަތަ އެއްވެސް ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ބެލެވޭކަށް ނެތް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. “ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން” މިބަހުގެ މާނައަކީ ބައްޔެއް ނުވަތަ ޑިސްއޯޑާއެއް ނެތުމެވެ. އެކަމަކު ޖިސްމާނީ ގޮތުން ދުޅަހެޔޮ ނުވަތަ ބަލި މީހުން ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތެއްގައި ހުރުމަށް ނުވަތަ ބަލިވުމަށް ގިނަ ގޮތްތަކެއް ހުންނަ ފަދައިން ނަފްސާނީ ގޮތުން ދުޅަހެޔޮ ނުވަތަ ބަލި މީހަކަށް ވެވިދާނެ ވަރަށް ގިނަ ގޮތްތައް އެބަހުރި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބަލިތަކަކީ ވެސް ސްޕެކްޓްރަމްގައި ހިމެނޭ ދެ ސްޓޭޓްތަކެވެ. ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބަލިތަކާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރުން އިތުރުކުރުމަކީ، އެހީއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި އެހީއަށް އެދޭ މީހާ ދުރުކުރުމަށް އެޅޭ ނޭދެވޭ އަދި އެހެނިހެން ހުރަސްތައް ނައްތާލުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ. ކްރިސްޓޮފާ ވިދާޅޫވީ މި ބައްޔާމެދު ނުވިސްނެވުމަކީ މައްސަލައަކަށް ވެދާނެ ކަމަށާއި ބައެއްފަހަރަށް ކޮންމެވެސް މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމަށް ބޭނުންވެފައިވާ ނިޝާންތަކެއް، އޮޅުންފިލުވައިދެވިދާނެ ކަމަށެވެ.

ސީޑީސީން ފާހަގަކުރާ ގޮތުގައި ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ދަށް އެތައް ބަޔަކަށް ރަސްމީކޮށް ނަފްސާނީ ބައްޔެއް ޖެހިފައިވާކަން ދެނެގަނެވިފައެއް ނުވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ނަފްސާނީ ބައްޔެއް ތަހައްމަލު ކުރާ ގިނަ ބަޔަކަށް ޖިސްމާނީ، ނަފްސާނީ އަދި އިޖުތިމާއީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ ޕީރިއަޑްތައް ތަޖުރިބާ ކުރެވިދާނެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ނަފްސާނީ ބަލިތައް ހުންނަ މީހުންނަށް ޒަމާނާއެކު ބަދަލުވެވިދާނެ އެވެ. ނުވަތަ ބޮޑެތި އަދި ކުދި ކުދި ހާލަތްތަކުގައި ވެސް އިވެންޓްތަކާއި ހާލަތްތަކުގެ ސަބަބުން އެމީހުންގެ މައްސަލަ އަށް ހައްލެއް ލިބިދާނެ އެވެ.

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ މައްސަލައެއް ގެ އިހުސާސް ނުކުރެވުން ނުވަތަ މިސްކެރެކްޓިފައި ނުވުމަކީ ބޭނުންތެރި ފަރުވާ އެއް ލިބުމަށް މީހުން ހިތްވަރު އެލުވާލާ ކަމެކެވެ. މީގެ އިތުރުން ސިއްހަތާއި ބަލިމަޑުކަމާ ދެމެދު ހުންނަ ލައިންތައް ބްލަރ ކުރުމަކީ ނަފްސާނީ ބައްޔެއް ހުންނަ މީހުންނަށް ނުބައި ކޮށް، ވަކިކޮށް، ނުވަތަ އެ މީހުންނަށް ވެސް އިހާނެތިކޮށް ހިތުމެވެ.

ނަފްސާނީ ބަލީގެ ސަބަބުން ހީކުރާ ވަރަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް އަސަރު ކުރޭ!

ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ނަފްސާނީ ބަލިތައް ފެތުރިފައިވާ މިންވަރަށް ބަލާއިރު، މި ދެ ލަފުޒުގެ މާނައަކީ ކޮބައިކަން ވިސްނައިދިނުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާއިން ރިޕޯޓުކުރާ ގޮތުގައި ނަފްސާނީ، ނިއުރޮލޮޖިކަލް، އަދި މާއްދާ ބޭނުންކުރުމުގެ ބަލިތަކަކީ މުޅި ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ބަލިމަޑުކަމުގެ 10 އިންސައްތަ އާއި، ފުރާނައަށް ނުރައްކާނުވާ ބަލިތަކުގެ ބުރައިގެ 30 އިންސައްތައެވެ.

މީގެ އިތުރުން، އަހަރެއްގެ މައްޗަށް 800،000 އެއްހާ މީހުން އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ ސަބަބުން މަރުވާ ކަމަށާއި، ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުން 20 ޕަސެންޓު ކުދިންނާއި ފުރާވަރު އުމުރުގެ ކުދިންނަކީ ނަފްސާނީ ބަލީގެ ޝިކާރައަކަށްވެފައިވާ މީހުން ކަމަށާއި، ޑިޕްރެޝަންގެ އަސަރު ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 264 މިލިއަން މީހުންނަށް ކުރާ ކަމަށް ޑަބްލިއު.އެޗް.އޯއިން ފާހަގަ ކުރެއެވެ.

އެކަމަކު ނަފްސާނީ ބައްޔަކީ އަބަދު އަބަދު އަބަދު ބަލިވާ ކަމުގެ އިޝާރާތެއް ނޫނެވެ. ކުރިސްޓޮފާ ތަފްސީލުކޮށްދެއްވި ގޮތުގައި، މީހަކަށް ރޯގާ ޖެހިއްޖެނަމަ، މިހާރު އެމީހުންނަކީ ޖިސްމާނީ ގޮތުން ދުޅަހެޔޮ ބައެއް ކަމަކަށް ނުބުނެވޭމެ ކަމަށެވެ. އަދި އޭގެ ބަދަލުގައި އެމީހުން ބަލިވެ އުޅޭ ކަމަށް ބުނެވިދާނެ އެވެ. ހަމައެފަދައިން ވަރިކުރުމަށްފަހު ޑިޕްރެޝަން ފަދަ ނަފްސާނީ ބަލީގެ ވަގުތީ ބައުޓެއް ވެސް މީސްތަކުންނަށް ދެވިދާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

“ބައެއް މީހުންނަށް އާދައިގެ ކޭސްތައް އައިސް، އާދަޔާ ހިލާފަށް ފަންކްޝަން ކުރެވިދާނެ އަނެއް ބަޔަކު ނުކުޅެދޭ އަދި އާންމު ދިރިއުޅުމުގައި ޖިހާދު ކުރެވިދާނެ. ބައެއް މީހުން ދުވަހުން ދުވަހަށް ރަނގަޅަށް ކަންތައް ކޮށްފާނެ، އަނެއްބައި މީހުން ނުވެސް ކޮށްފާނެ. ހުރިހާ މެންޓަލް ހެލްތު ޑިސްއޯޑާސް ހުންނަ އެއްޗަކީ އެއިން އެއްވެސް ކަމަކުން މުޅި މީހާ ޑިފައިން ނުކުރުން. އެމީހުންގެ އަލާމާތްތަކުގެ ސަބަބުން އެހެން މީހުންނަށް ކުރެވޭ ކަންކަން ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ދަށްވެދާނެ ކަމަށް ބެލެވުނު ނަމަވެސް، އެ މީހުންގެ ކިބައިގައި އަދިވެސް ހަރުދަނާކަމާއި ގާބިލްކަން ހުރި ދާއިރާތައް އެބަހުރި. ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތާއި ބަލިމަޑުކަމާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް މިކަން ހަނދާން ކުރުން މުހިންމު.”ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ބަލިތަކާ އެއްގޮތް ކަންތައްތަކެއް އެބަހުރި ކަން ފާހަގަކުރައްވާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ސިއްހީ މައުލޫމާތު އިތުރުކުރުން އަދި އެހާވަރަށް އާއްމުވެފައި ނެތް!

ނަފްސާނީ ބަލީގެ ދުނިޔޭގެ ރޭޓްތަކަށް ބަލާއިރު، ނަފްސާނީ ބަލީގެ ނުވަތަ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ މާނައަކީ ކޮބައިކަމެއް އަދިވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ނުވިސްނެއެވެ. މިސާލަކަށް، އިނގިރޭސިވިލާތުގައި 2015 ވަނަ އަހަރު މަސައްކަތް ކުރާ އުމުރުގެ ބޮޑެތި މީހުންގެ ދިރާސާއަކުން އެނގުނު ގޮތުގައި، ދިރާސާގެ ބައިވެރިންގެ ތެރެއިން ގާތްގަނޑަކަށް 61 ޕަސެންޓް މީހުންގެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ ހާލަތާއި، އަލާމާތްތަކާއި، ފަރުވާތަކާ މެދު ރަނގަޅަށް ނުވިސްނެ އެވެ.
“ހެލްތު ލިޓްރަސީ” ނެތުމުގެ ސަބަބުން، ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އެހީ ހޯދުމުގެ ގާބިލްކަމާއި، އެމީހުންގެ ހާލަތު މެނޭޖްކުރުމާ ބެހޭ ގޮތުން އިލްމީ ނިންމުންތައް ނިންމުމުގެ ގާބިލްކަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ދިރާސާގައި ބުނެފައިވެ އެވެ. މިފަދަ ދިރާސާތަކުގެ އަލީގައި ސިއްހީ މާހިރުން ވަނީ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ކުރިއެރުވުމަށާއި ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް، ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްފައެވެ.

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ދަށްވުމުގެ ސަބަބުން ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ކުރާ ނިކަމެތިކަމުގެ މައްސަލައަށް ވެސް މަގުފަހިވެ އެވެ. ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބަލިތަކާ މެދު ނުވިސްނާ މީހުން ގިނަ ފަހަރަށް ނަފްސާނީ މައްސަލަތައް ހުންނަ މީހުންނާ މެދު ނެގެޓިވް އަދި ގެއްލުން ދެނިވި ވިސްނުމެއް ގެންގުޅެ އެވެ. މި ވިސްނުމުގެ ސަބަބުން ނިކަމެތިކަމާއި، ރުޅިވެރިކަމާއި، ބޭކާރު އިހުސާސްތަކަށް މަގުފަހިވެއެވެ.

ވަރަށް ގިނަ ހާލަތްތަކުގައި އިޖުތިމާއީ ގޮތުން ކުރިމަތިވާ ނިކަމެތިކަމުގެ ސަބަބުން ޕްރޮފެޝަނަލް އެހީ ހޯދުމަށް މީހުން ހުރަސް އެދެއެވެ. “ސެލްފް-ސްޓިގްމާ” ގެ ސަބަބުން ނަފްސާނީ މައްސަލަތައް ހުންނަ މީހުންނަށް އަސަރުކޮށްފާނެ ކަމަށާއި ނަމަވެސް ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ނަފްސާނީ ބަލީގެ ކޮންސެޕްޓްތައް ފުރިހަމައަށް ނުވިސްނޭ ކަމަށެވެ. އެމީހުންގެ ޝަރުތުތަކުގެ ސަބަބުން އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ ނަފްސަށް މަލާމާތް ކުރެވިދާނެއެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސަށް ކުރާ މަލާމާތަކީ ހާލަތު އިތުރަށް ގޯސްކުރުވާ ކަމެކެވެ.

ނަފްސާނީބަލީގެ އަލާމާތްތަކުގެ ސަބަބުން އެހެން މީހުންނަށް ކުރެވޭ ކަންކަން ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ދަށްވެދާނެ ކަމަށް ބެލެވުނު ނަމަވެސް، އެ މީހުންގެ ކިބައިގައި އަދިވެސް ހަރުދަނާކަމާއި ގާބިލްކަން ހުރި ދާއިރާތައް އެބަހުއްޓެވެ. ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތާއި ބަލިމަޑުކަމާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް މިކަން ހަނދާން ކުރުން މުހިންމެވެ.