ރިޕޯޓު: ސަރުކާރަށް ގެއްލުންވާ ގޮތަށް އެގްރީމެންޓް ހެދުން އިސްލާހުކުރަންޖެހޭ!

މުޅި ރާއްޖޭގައި ފެރީގެ ނިޒާމު ހިންގުމަށް ބަޔަކާ ހަވާލުކުރިއެވެ. ބަދަލެއްގެ ގޮތުން ރިސޯޓް ހަދަން ރަށް ދިނެވެ. މަދު ތަނެއްގައި ނޫނީ ފެރީގެ ހިދުމަތް ފަށައި ގަނެވިފައެއް ވެސް ނުވެއެވެ. އަދި ހިދުމަތް ފެށި މަދު ތަނެއްގައި ވެސް ފަހުން އެއްކޮށް ހުއްޓުނެވެ. ނަމަވެސް ރިސޯޓް އެބަ ހިނގައެވެ. އެ ކަމުން ލިބޭ ނަފާ އިން އެ ކުންފުނީގެ ވެރިން އިހުނަށް ވުރެ މުއްސަންދި ވެސް ވެއްޖެއެވެ. ހުރިހާ ގެއްލުމެއް ސަރުކާރަށެވެ. ރަށް ވެސް އަތުން ދިޔައީއެވެ. ހިދުމަތް ވެސް ނުދެވުނީއެވެ. ނުވިތާކަށް ބަދަލު ހޯދަން ދައުވާކުރުމުން އެ ކުންފުންޏަށް އެތައް ސަތޭކަ މިލިއަން ރުފިޔާއެއް ސަރުކާރުން ދޭންޖެހިއްޖެއެވެ.

މިއީ ކުޑަކުޑަ މިސާލެކެވެ. އެކި މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމަށް ސަރުކާރުން ކުންފުނިތަކާ ހަވާލުކުރާ އިރު ހަދާ އެގްރީމެންޓުން އަބަދު ވެސް ގެއްލުން ލިބެނީ ސަރުކާރަށެވެ. އިމާރާތެއް ހަދަން ހަވާލުކުރާ ބަޔަކު އެގްރީމެންޓްގައި ބުނާ މުއްދަތުގައި ނުހެދިގެން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޯވެއެވެ. އެގްރީމެންޓް ބާތިލްކުރާ ނަމަ އެ ކުންފުންޏަކަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ދޭން ޖެހެއެވެ.

advertisement

ފަޅުތަކާއި ފަޅު ރަށްތައް ކުންފުނިތަކަށް ދޫކުރުން

މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމުގެ ނަންނަމުގައި ފަޅު ރަށްތަކާއި ފަޅުތައް ކްރޮސް ސަބްސިޑީގެ ގޮތުގައި ކުންފުނިތަކަށް ދިނުމުގައި ވެސް އޮތީ ހަމަ މި އުސޫލެވެ. ހަވާލުކުރާ މަޝްރޫއެއް ނުހިނގައެވެ. ނަމަވެސް މަޝްރޫއު ހިންގުމުގެ ބަދަލެއްގެ ގޮތުން ދޭ ރަށް ނޫނީ ފަޅު އޮންނަނީ ތަރައްގީކޮށްފައެވެ. ނޫނީ ކޮންމެ ވެސް ބަޔަކަށް ވިއްކާލައިގެން މަންފާ ހޯދާފައެވެ. ދެން އެ އެއްބަސްވުން އުވާލަން ބަލާއިރު އަނެއްކާ ވެސް ބަދަލު ދޭން ޖެހިފައި އޮންނަނީ ސަރުކާރަށެވެ. ފަޅު ރަށާއި ފަޅު އަތުލެވޭ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ.

ލ. އަތޮޅު ބޮޑުފިނޮޅުގައި ޓްރެއިނިން މަޝްރޫއެއް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މީގެ 15 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން ޕްރިމިއާ އެކްޓިވިޓީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް ކިޔާ ބަޔަކާ ހަވާލުކުރިއެވެ. ޓުއަރިޒަމް ޔުނިވާސިޓީއެއް ނުވަތަ ކޮލެޖެއް ހިމެނޭހެން ރަށް ތަރައްގީކުރަން ހަވާލުކުރި ނަމަވެސް މިހާތަނާ ޖެހެންދެން ވެސް އެ މަސައްކަތެއް ކުރިއަކަށް ނުދެއެވެ. އަދި އެކަން އެ ކުންފުންޏަށް ނުކުރެވޭނެކަން ލ. އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ވެސް އަދި ސަރުކާރަށް ވެސް އެނގެއެވެ. ނަމަވެސް އެ ރަށް ވެސް އެ ކުންފުނީގެ ކިބައިން ވަކިކުރާ ނަމަ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި އެހެން ރަށެއް ނުވަތަ 2.7 މިލިއަން ޑޮލަރު (41.6 މިލިއަން ރުފިޔާ) ސަރުކާރުން ދައްކަންޖެހޭ ކަމަށް ދާދި ފަހުން ޓުއަރިޒަމް މިނިސްޓަރު އަބްދުﷲ މައުސޫމް މަޖިލީހުގައި ވިދާޅުވިއެވެ.

ރަށް ތަރައްގީކޮށް ހިންގަން ދޫކުރީ 25 އަހަރަށެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 15 އަހަރު ނިމި އެދިޔައީ އެކަން ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް އެ ރަށް އެ ކުންފުނީގެ ކިބައިން ވަކިކުރާ ނަމަ ބަދަލު ދޭން މިޖެހެނީ ސަރުކާރަށެވެ. ހެއްވާ ކަމެއް ނޫން ހެއްޔެވެ؟

ހައުސިން މަޝްރޫއުން ވެސް ފެންނަނީ ހަމަ މި މަންޒަރެވެ. ސަރުކާރުން ހަވާލުކުރި އެތައް މަޝްރޫއެއް ހުއްޓިފައި ނުވަތަ މުއްދަތުގައި ނުނިމި އެބަހުއްޓެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ސަރުކާރުގެ އިތުރުން އާންމުންގެ އެތައް ބަޔަކަށް ވެސް ގެއްލުންތައް ދަނީ ވަމުންނެވެ. ނަމަވެސް އެ މަޝްރޫއުތައް އެ ކުންފުނިތަކުގެ ކިބައިން ވަކިކުރެވޭކަށް ވެސް ނެތެވެ. ވަކިކުރާ ނަމަ ބަދަލު ދޭންޖެހޭ ގޮތަށް އެގްރީމެންޓްގައި ހިމަނާފައި އޮންނާތީއެވެ.

ނުވިތާކަށް މަޝްރޫއުތައް ލަސްވުމުން ސަރުކާރަށް ބަދަލު ލިބޭ ގޮތެއް ވެސް ނޯވެއެވެ. ޓުއަރިޒަމް މިނިސްޓަރު ވެސް ވިދާޅުވި ފަދައިން އެ މަޝްރޫއުތައް އޮންނަނީ އުމަގުވެފައެވެ.

“އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވުނު މަޝްވަރާތަކުގެ އަލީގައި ތާށިވެފައި މިއޮތީ. ކުރިއަކަށް ނުކަނޑާ…..މިހާރު މި އޮތީ ދޭންޖެހޭ ބަދަލެއް ދިނުމަށް ފަހު ވެސް ވަކިކުރަންޖެހޭ ހިސާބަށް ގޮސްފައި،” ބޮޑުފިނޮޅުގެ މައްސަލާގައި މަޖިލީހުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޑރ. މައުސޫމް ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.

މިއީ ހަމައެކަނި މި ސަރުކާރަށް ދިމާވެފައި އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ހުރިހާ ސަރުކަރެއްގައި ވެސް މިފަދަ އެގްރީމެންޓްތައް ހަދަނީ އަބަދު ވެސް ސަރުކާރަށް ގެއްލުންވާ ގޮތަށެވެ. މި ސަރުކާރުން ވެސް މިފަދަ އެތައް މަޝްރޫއަކަށް ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ބަދަލުގެ ގޮތުގައި އެތައް ބިލިއަން ރުފިޔާއެއް މިހާރު ވެސް ދީފައި ވެއެވެ.

ދީބާޖާ އާއި ވިލާ އާއި މިހެން ގޮސް އެތައް ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުގެ ގޮތުގައި އެތައް މިލިއަން ރުފިޔާއެއް ސަރުކާރުން ދައްކާފައި ވެއެވެ.

މިއީ ބަދަލުވާންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މިފަދަ މަޝްރޫއުތަކުގައި ހަދާ އެއްބަސްވުންތަކާ މެދު ސަރުކާރުން ފުންކޮށް ވިސްނަން އެބަޖެހެއެވެ. މަޝްރޫއެއް ހަވާލުކުރާ އިރު އެ މަޝްރޫއެއް ނިންމަން ކަނޑައަޅާ މުއްދަތުގައި ނުނިމޭ ނަމަ ނުވަތަ އެއްގޮތަކަށް ވެސް މަޝްރޫއު ކުރިއަށް ނުދާ ނަމަ ހަގީގަތުގައި ބަދަލު ލިބެންޖެހޭނީ ސަރުކާރަށެވެ. އަދި މަޝްރޫއާ ނުބައްދަލު މިންވަރުތައް ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ސަރުކާރުން ދޭންޖެހޭ ގޮތަށް އެއްބަސްވުންތައް ހަދާ ނަމަ އެއީ ދައުލަތުގެ ފައިސާއަށް ވެވޭ ހިޔާނާތެކެވެ. އެފަދަ ކަންކަމަށް އަދަބުތައް ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ.