އަނެއްކާ ވެސް އަބުރުގެ ބިލެއް: މުހިންމު ނަމަވެސް ވަހުމްތައް ގިނަ!

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މި އަހަރުގެ ތިން ވަނަ ދައުރަށް ދައުލަތުން ހުށަހަޅާ ބިލްތަކުގެ ނަންތައް އެޓާނީ ޖެނެރަލް އޮފީހުން މިހާރު ވަނީ އާންމުކޮށްފައެވެ. މުހިންމު 20 ބިލެއް ހުށަހެޅުމަށް ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނައިބު މަސައްކަތްކުރައްވާ އިރު އޭގެ ތެރޭގައި “އަބުރާ ބެހުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދިނުމުގެ ބިލް” ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. މިއީ ގިނަ ބައެއްގެ ޝައުގުވެރިކަން ބޮޑުވާނެ ބިލެކެވެ. ސަބަބުތައް ގިނައެވެ.

ކުރީގެ ސަރުކާރުން ވެސް އަބުރުގެ ބިލެއް މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައި ގާނޫނަކަށް ހެދިއެވެ. “ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަމާއި އަބުރު ރައްކާތެރިކޮށްދިނުމުގެ ގާނޫނު” ވެގެން ދިޔައީ ހިތި ބޭހަކަށެވެ. އެތައް ބަޔަކު އެކަމަށް ފާޑުކިޔައި މީޑިއާތަކުން މުޒާހަރާތަކާއި އަޑު އުފުލުންތައް ކުރިއަށް ގެންދަނިކޮށް އެ އަޑުތަކަށް ބީރު ކަންފަތެއް ދީ ބިލް ފާސްކުރުމުން އޭގެ އެންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބުނީ ވެސް މީޑިއާތަކަށެވެ. ހާއްސަކޮށް މިނިވަންކަމާ އެކު ނޫސްވެރިކަން ކުރަމުން އައި އަދި އޭރުގެ އިދިކޮޅުގެ އަޑު އެންމެ ބޮޑަށް ގެނެސްދިން ރާއްޖެޓީވީ އާއި އެ ޓީވީގެ ނޫސްވެރިންނަށެވެ. އެ ގޮތުން މުޅި ސްޓޭޝަން 3.7 މިލިއަން ރުފިޔާ އިން ޖޫރިމަނާކޮށް ނޫސްވެރިއަކު 50،000ރ. އިން ޖޫރިމަނާކުރިއެވެ.

advertisement

އޭރުގެ ސަރުކާރުން އަބުރުގެ ގާނޫނެއް ވުޖޫދަށް ގެނައުމުގައި މައިގަނޑު ވިސްނުމަކީ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ އަޑު ކަނޑުވާލުމެވެ. ނަމަވެސް އާހިރުގައި ބިލް ފާސްވެ ގާނޫނަކަށް ބަދަލުވެގެން ދިޔަ އިރު އެ ބިލުން ހާސިލްވި ހަމައެކަނި ނަތީޖާއަކީ މިނިވަން ނޫސްވެރިކަން މަރާލުމެވެ. ޖަލްސާތަކާއި އެއްވުންތަކާއި އަދި މީޑިއާގައި ވެސް ކޮންމެ ވާހަކައެއް ވެސް ދައްކަންވީއެވެ. ދައްކާ މީހާ އަށް އެއްވެސް އަދަބެއް ނެތެވެ. އެ ގާނޫނުގައި އަދަބު ކަނޑައަޅާފައި އޮތީ އެ ވާހަކަތައް ގެނެސްދޭ މީޑިއާތަކަށެވެ. އެހެންކަމުން ރަނގަޅު ކަންތައްތަކެއް ހާސިލްކުރުމުގެ ނަމުގައި އުފަންކުރި އެ ގާނޫނު ވެގެންދިޔައީ ހިތި ބޭހަކަށެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ އާ ސަރުކާރު ހަވާލުވުމާ އެކު އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް އުވައިލި ގާނޫނަކަށް އަބުރުގެ ގާނޫނު ވުމެވެ.

އަބުރުގެ ގާނޫނު ވުޖޫދަށް ގެނައި އިރު އެތައް ބަޔަކު ހިޔާލު ފާޅުކުރަމުން ދިޔައެވެ. އެއްބަޔަކު ބުނަމުން ދިޔައީ އެއީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ބޭނުން ބޮޑު ބިލެއް ކަމަށެވެ. މުޅި ބިލު ގޯސްކޮށް ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި މީޑިއާތަކުން ވެސް ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރީ އެ ބިލުގެ މަގުސަދު ހާސިލްނުވާތީއެވެ. އަދި މީހަކު ފާޅުކުރާ ހިޔާލަކުން އެ މީހާ އަށް އަދަބެއް ލިބުމުގެ ބަދަލުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއާ ވެސް ނުބައްދަލު އަދަދުތަކަކުން މީޑިއާތައް ޖޫރިމަނާކުރެވޭ ގޮތަށް އަދި ޖިނާއީ އަދަބެއް ލިބޭ ގޮތަށް ބިލް ފަރުމާކޮށްފައި އޮތުމުންނެވެ.

އަބުރުގެ ގާނޫނެއްގެ ވާހަކަ ދެކެވޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު މީޑިއާތައް ކަންބޮޑުވާންޖެހެނީ ކުރެވިފައިވާ ތަޖުރިބާތަކުންނެވެ. އަބުރުގެ ގާނޫނު ވުޖޫދަށް އައުމާ އެކު މީޑިއާތައް ނެތިގެން ދިޔައެވެ. އެތައް މިލިއަން ރުފިޔާ އެއް ހޯދަން އަބުރުވެރި ނޫސްވެރިންތަކެއް ނާށިގަނޑު ހިފައިގެން މަގުމަތީގައި ސަލާންޖަހަންޖެހުނެވެ. ދައްކަންޖެހޭ ޖޫރިމަނާ ނުދެއްކި ތަން ބަންދުކުރަންޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި ވަޒީފާ އަށް ވާނެ ގޮތެއް ނޭނގި އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ނަފްސާނީ ބިރުވެރިކަމެއްގެ ތެރޭގައި ތިބެންޖެހުނެވެ. ޖިނާއީ އަދަބެއް އަތުވެދާނެ ކަމުގެ ބިރު ވެސް ވަކި ކުޑައެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އަބުރުގެ ބިލެއްގެ ވާހަކަ ދައްކާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެއީ ނޫސްވެރިނަށް އަމާޒުކޮށް ކުރާ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ހީވެ ތުރުތުރު ނާޅާންވީ އެއްވެސް ސަބަބެއް ނެތެވެ. އެ ބިރުވެރިކަން ފިލުވާލަން ބަންޑާރަ ނައިބު ވަރަށް ތަފްސީލްކޮށް އެ ބިލުގެ މައުލޫމާތު މީޑިއާތަކަށް ދޭން އެބަޖެހެއެވެ. ހިޔާލު ހޯދަން އެބަޖެހެއެވެ.

ހިޔާލުފާޅުކުރުމާއި ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަމަކީ ވެސް ވަކި ހުދޫދެއްގެ ތެރޭގައި ހިފެހެއްޓިފައި ނުވަތަ ހަމަތަކެއްގެ ތެއިން ކުރެވޭނެ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ތަހުޒީބީ މުޖުތަމައުތަކުގައި ގަބޫލުކުރެއެވެ. ދިވެހިންގެ ތެރެއިން ވެސް ގިނަ ބަޔަކު އެކަން ގަބޫލުކުރެއެވެ. އެކަމަށް ހަރުދަނާ އުސޫލްތަކެއް ހެދެން ޖެހެއެވެ. ނަމަވެސް ޖިނާއީ ކުށަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް އެކަން އޮންނަންޖެހޭނީ މަދަނީ މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ކަމަށް ވެސް ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރެއެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް އަބުރު ނަގައިލާ މީހަށް އަށް އަދަބު ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި މީޑިއާތަކަށް ފިޔަވަޅު އެޅޭ ގޮތަށް ގާނޫނު ބައްޓަންވުމަކީ ވެސް ހަމަޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. މީޑިއާތަކުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި އަދި ތަހުޒީބީ މުޖުތަމައުތަކުގައި ވެސް އޮންނަ ގޮތަށް މީޑިއާއަކުން ގެނެސްދޭ ކޮންޓެންޓަކާ މެދު ފިޔަވަޅު އެޅުން ބިނާވަންޖެހޭނީ އިސްލާހުކުރުމުގެ ހަމައެއްގެ ތެރެއިން ސެލްފް ރެގިއުލޭޓަރީ ސިސްޓަމެއް ތެރެއިންނެވެ. އެއީ ޖިނާއީ ކުށަކަށްވެ، ނުވަތަ ހަރުކަށި އަދަބު ދީ، މީޑިއާތައް ބަންދުކުރެވޭ ފަދަ ފިޔަވަޅަކަށް ވެގެން ނުވާނެއެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި މީޑިއާތަކުގެ މެދުގައި އެކަމަށް އެޅޭނެ ފިޔަވަޅުތަކާއި އެކަން ހައްލުކުރުމާ ކުރެވޭނެ ކަންކަމާއި ތަކުރާރުވިޔަ ނުދިނުމަށް ކުރެވޭނެ ކަންކަމުގެ ކޯޑް އޮފް ކޮންޑަކްޓެއް އެކުލަވާލައި އަމަލުކުރެވެންޖެހޭނެ އެވެ. އެ ނޫން ގޮތަކަށް ހައްލެއް ހޯދަން އުޅެފި ނަމަ އެއީ ޑިމޮކްރަސީ އާއި ބީރައްޓެހި މަގަކަށް ވާނެއެވެ. އަދި އެއީ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމަށް ވެސް އެޅޭނެ ހުރަހެކެވެ.

މިހާރު އޮތް ގޮތުން މީހެއްގެ އަބުރުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި އެންމެ ގިނަ ވެގެން ވެސް ނަގައިދެވެން އޮންނަނީ 5،000ރ. އެވެ. އެއީ އެފަދަ މައްސަލައެއްގައި ވަކީލެއްގެ ފީއަށް ވުރެ ވެސް ކުޑަ އެއްޗެކެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ މައްސަލަތައް ކޯޓަށް ހަމައަށް ގޮސްފައި ވެސް ހުރީ ވަރަށް މަދު ފަހަރަކުއެވެ. މީހެއްގެ އަބުރު ކަތިލައި ހަގީގަތެއް ނެތް ފަދަ ވާހަކަތައް ދެކެވި އަދި ފަތުރާ ނަމަ އޭގެ އަގަކީ 5،000ރ. ތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ. އެއީ މީގެ އެތައް ޒަމާނެއް ކުރިން އޮތް ގާނޫނަކުން ނަގައިދޭ ބަދަލަކަށްވާއިރު އެކަން ޒަމާނަށް ފެތޭ ގޮތަށް ބަދަލުވާންޖެހެއެވެ.

މީހެއްގެ އަބުރު ކަތިލާ ނަމަ އެކަން ކުރާ މީހާ އަށް ވެސް އަދަބުތަކެއް ކަނޑައެޅެއް ޖެހެއެވެ. އަދި އޭގެ ބަދަލު ދައުލަތުން ނަގައިދެން ވެސް ޖެހެއެވެ. އެހެންކަމުން އަބުރުގެ ބަދަލު ނަގައިދިނުމުގެ ގާނޫނަކީ މުހިންމު ގާނޫނަކަށް ވާނެއެވެ. ހަމައެކަނި ހިތުގައި އުފެދޭ ސުވާލަކީ ކުރިން އަބުރުގެ ގާނޫނާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދެއްކި އަދި އެންމެ ބާރަށް އަޑު އުފުލި އެތައް މެންބަރުންނެއް ތިއްބެވި މަޖިލީހާއި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމަށް އެންމެ ބޮޑަށް ވަކާލާތުކުރި އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ އެކުލަވާލާފައިވާ ސަރުކާރެއްގެ ނިޔަތާ މެދުގައެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުން ހެދި ފަދަ ގޯހެއް މި ސަރުކާރުން ހަދާނެ ކަމަށް ނުބެލެވެއެވެ. އަދި ހަގީގީ މައްސަލަ އަށް ހައްލެއް ނުލިބި މީޑިއާތައް އިނދަޖެހޭނެ ގޮތަކަށް އަމަލުނުކުރާނެކަމުގެ ވަރަށް ބޮޑު ޔަގީން ކަމެއް އެބަ އޮތެވެ. އެއީ އަބުރުގެ ގާނޫނުގެ އަނިޔާ ތަހައްމަލުކުރި އެތައް ބޭފުޅުންނެއް މަޖިލީހުގައި ވެސް އަދި ސަރުކާރުގެ އެންމެ އިސް މަގާމުތަކުގައި ވެސް ތިއްބެވުމުން ލިބޭ ޔަގީން ކަމެކެވެ. އާ ގާނޫނޫ އެކުލަވައިލުމުގައި ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ހަމަތަކެއްގެ ތެރެއަށް ފެތޭނެ ގޮތަކަށް އަދި ހުރަސް ނޭޅޭނެ ގޮތަކަށް އެކުލަވައިލުން މުހިންމެވެ.